Lënia e ndezur e një drite apo televizori është një metodë e njohur për sigurimin e pasurisë së njerëzve në këto zona, por prej kohësh është “grabitur”. Por çfarë të bëni nëse personalisht gjeni një hajdut në shtëpinë tuaj?
Thyerjet në shtëpi apo apartamente më së shpeshti ndodhin gjatë pushimeve, por hajdutët nuk janë të huaj për këtë edhe kur në shtëpi qëndrojnë anëtarë të familjes.
Çfarë veprimesh ligjore lejohen në një situatë kaq delikate, nëse kapni hajdutët “në flagrancë”?
Është një temë shumë komplekse që kërkon përgjigje të gjera nga disa këndvështrime që jemi përpjekur t’i eksplorojmë.
Kur ndodhin raste të tilla dhe fatkeqësisht mund të ndodhin shpesh, në opinionin vendas fillon debati nëse duhen gjykuar fare personat që kanë kryer vrasje për vetëmbrojtje.
Ligji i diskutueshëm amerikan
Përkrahësit pretendojnë se personat që kanë kryer vrasje duke mbrojtur jetën dhe pronën e tyre i referohen një ligji të njohur amerikan. Ai parashikon lirimin nga çdo përgjegjësi e ndjekjes penale të një personi që vret një shkelës të pronës së tij.
Një ligj i tillë është në fuqi në të gjitha shtetet amerikane. Natyrisht, ndryshon në disa detaje në varësi të gjendjes, por thelbi është i njëjtë në secilin – nëse dikush hyn në shtëpinë tuaj dhe synon t’ju lëndojë – ju keni të drejtën ligjore ta vrisni.
“Nëse një hajdut hyn në dhomën tuaj të gjumit dhe ju kërcënon me një banane si armë, nuk do të justifikohet vetëmbrojtja nëse e qëlloni me armë gjahu. Nga ana tjetër, nëse ju kërcënon me armë plastike, duke vrarë veten. -Mbrojtja do të justifikohet plotësisht”, shpjegon Shoqata e Avokatëve Amerikanë.
BiH i kujton shumë mirë raste të tilla
Bh. Publikut ende e kujton ngjarjen e korrikut të vitit të kaluar, kur grabitësi Nejad Majetiç hyri në një shtëpi familjare afër Cazin dhe vdiq nga plagët që mori pasi u qëllua nga Hajrija Memić, në përpjekje për t’u përballur me hajdutët.
Një rast identik ka ndodhur pikërisht dhjetë vjet më parë në Banja Luka, kur 77-vjeçari Vid Kondiq gjeti në banesën e tij një hajdut, 24-vjeçarin Zheljko Niniq dhe e vrau me një mbajtëse sëpatë.
Një vit më parë, në vendbanimin Sokolović Kolonija të Sarajevës, një hajdut vrau me armë pronarin e shtëpisë, i cili më parë e kishte kapur në flagrancë. Me atë rast është vrarë mizorisht 56-vjeçari B. S. nga Orahovica.
Çfarë thotë policia, çfarë është parandalimi?
Ministria e Punëve të Brendshme e Kantonit të Sarajevës ka lëshuar rekomandime për qytetarët se si të parandalojnë këto situata të pakëndshme në faqen e tyre të internetit.
Instalimi i kamerave apo alarmeve në apartament apo shtëpi, vëmendja ndaj asaj që postoni në rrjetet sociale dhe vendosja e një bllokuesi ndihmës janë këshilla të dobishme për të shmangur situata të tilla. Këshilla si këto, dorë për zemër, nuk janë garanci që situata të tilla nuk do të ndodhin.
Nisur nga kufizimet ligjore, me të drejtë shtrohet një pyetje e thjeshtë: Çfarë duhet bërë në një moment të caktuar?
Avokati i njohur nga Sarajeva Omar Mehmedbašić ka shpjeguar për portalin Klix.ba se cila do të ishte gjëja më e mirë për të bërë në këtë situatë të palakmueshme.
“Para së gjithash, përdorimi i armëve është vepër penale, nëse sulmoheni, sigurisht që keni të drejtë të mbroni jetën tuaj, por nëse nuk sulmoheni, nuk keni të drejtë të përdorni armë zjarri apo armë të ftohta nën çdo rrethanë”, thotë Mehmedbashiq.
Ai thekson se ekziston një term ligjor që ne e përkufizojmë si “Tejkalimi i mbrojtjes së nevojshme” – nëse personi i sulmuar e kalon kufirin e mbrojtjes së nevojshme, do të jetë ai që do të përgjigjet penalisht para ligjit.
“Në raste të tilla, është më e dëshirueshme që të nënshtrohet hajduti dhe thjesht të thirret policia. Ky quhet përkufizimi i mbrojtjes së nevojshme – është një mbrojtje që është e nevojshme për të eliminuar rrezikun e një të keqeje më të madhe që na kërcënon. Drejtësia definitivisht nuk duhet të merret në duart e veta”, shton Mehmedbashiq.
Përmbledhje e përgjithshme: Nëse hajduti nuk ka kërcënuar jetën tuaj dhe nuk jeni në gjendje ta mbani atë në vendin e krimit, është mirë ta lini – të ikë.
Pas kësaj, rasti duhet të denoncohet në polici dhe t’i lihet organeve të ndjekjes për të bërë pjesën e tyre…
