Shtetet e Bashkuara të Amerikës i kanë ofruar Iranit një paketë të fshehtë që përfshin mbështetje prej 30 miliardë dollarësh për energji bërthamore civile, lehtësim të sanksioneve dhe lirimin e fondeve të ngrira, me qëllim që ta ndalojnë nga zhvillimi i armëve bërthamore. Sipas raportimeve të CNN International, kjo ofertë i është përcjellë Teheranit përmes aktorëve rajonalë si Katari.
Administrata Trump, e cila më 22 qershor ndërmori një sulm ajror ndaj objekteve bërthamore në Iran, tani po përpiqet të rikthejë negociatat përmes një qasjeje diplomatike. Ofertën e ka formuluar Përfaqësuesi i Posaçëm i SHBA për Iranin, Steve Witkoff, në takime me përfaqësues të vendeve të Gjirit në Shtëpinë e Bardhë.
Detajet e ofertës:
- Financim prej 30 miliardë dollarësh: Do t’i ofrohet Iranit për ndërtimin e një programi energjie bërthamore me qëllime civile. Këto fonde do të mbulohen nga vendet e Gjirit, jo nga SHBA.
- Ndalohet pasurimi i uraniumit: Kusht kryesor i ofertës është ndalimi i plotë i pasurimit të uraniumit nga ana e Iranit; në vend të kësaj, uraniumi i pasuruar do të importohet.
- Lehtësimi i sanksioneve dhe lirimi i 6 miliardë dollarëve fonde të ngrira përfshihen në ofertë.
- Ndërtimi i një objekti të ri: Si zëvendësim për objektin Fordo të shkatërruar nga SHBA, propozohet ndërtimi i një objekti të ri për energji civile.
Qëndrimi i Iranit mbetet i paqartë
Nuk dihet ende se si do të përgjigjet Irani ndaj kësaj oferte. Prej vitesh, Irani këmbëngul në të drejtën për të pasuruar uranium. Nga ana tjetër, SHBA propozon që Irani të ndjekë modelin e Emirateve të Bashkuara Arabe, i cili bazohet në importimin e uraniumit të pasuruar për përdorim civil.
Procesi diplomatik dhe paqartësitë
Ish-presidenti Trump deklaroi se javën e ardhshme mund të ketë bisedime të reja me Iranin. Megjithatë, Ministria e Jashtme iraniane tha se nuk kanë asnjë informacion për ndonjë kontakt të tillë. Takimi i planifikuar në Oman – i gjashti me radhë – u anulua pas operacioneve ushtarake të Izraelit.
Së fundmi, Parlamenti i Iranit ka miratuar një ligj për ndërprerjen e bashkëpunimit me Agjencinë Ndërkombëtare për Energji Atomike (IAEA), çka sugjeron se vendi synon të veprojë edhe më fshehtas në programin e tij bërthamor.
Administrata amerikane shpreson që zhvillimet e fundit ushtarake dhe politike ta detyrojnë Iranin të tregojë më shumë fleksibilitet dhe të heqë dorë nga përpjekjet për armë bërthamore.
