Shtetet e Bashkuara të Amerikës e kanë informuar Turqinë për planet e Izraelit për të kryer një sulm ndaj Iranit të premten, disa orë para se sulmet të ndodhnin, kanë deklaruar për Middle East Eye dy burime të njohura me situatën.
Sipas këtij mediumi, ky paralajmërim amerikan mund të ketë ndihmuar në parandalimin e tensioneve të mundshme mes Turqisë dhe Izraelit, të cilët së fundmi janë përballur me përplasje në Siri për shkak të rritjes së pranisë së Ankarasë atje.
Mendohet se avionët izraelitë kanë përdorur hapësirën ajrore të Sirisë dhe Irakut për të goditur objektiva në të gjithë Iranin. Që nga dhjetori, qeveria e kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu ka shkatërruar çdo sistem të mbrojtjes ajrore në Siri, duke e lënë vendin praktikisht pa mbrojtje.
Të premten, Ministria e Jashtme e Irakut ka paraqitur një ankesë në Këshillin e Sigurimit të OKB-së për shkak të përdorimit të hapësirës ajrore irakiane nga avionët izraelitë për të kryer sulme ndaj Iranit.
Agjencia e lajmeve Reuters raportoi të premten se Departamenti Amerikan i Shtetit kishte dërguar një notë diplomatike disa aleatëve rajonalë në Lindjen e Mesme, përfshirë Katarin, duke i informuar për sulmet izraelite të ardhshme ndaj Iranit.
Tensionet mes Turqisë dhe Izraelit janë përshkallëzuar në kohën kur Ankaraja dhe Damasku kanë nisur bisedime për ngritjen e disa bazave ushtarake në Siri, me synim stërvitjen e ushtrisë së përçarë siriane.
Së bashku me Libanin, Irakun dhe Jordaninë, Turqia synon të ndihmojë Damaskun në luftën kundër mbetjeve të Shtetit Islamik (ISIS) dhe kërkon të marrë kontrollin mbi bazën ajrore Tiyas (e njohur edhe si T4) në lindje të Sirisë.
Edhe pse Ankaraja ka nisur operacionet në atë bazë që në prill, aktivitetet janë zhvilluar me kujdes për shkak të bisedimeve turko-izraelite për shmangien e përplasjeve, të cilat janë mbajtur në Baku, sipas burimeve të njohura me çështjen.
Një nga shqetësimet kryesore të Izraelit është mundësia që Turqia të marrë kontrollin mbi hapësirën ajrore siriane dhe potencialisht të vendosë sistemet ruse të mbrojtjes ajrore S-400.
Një zyrtar izraelit tha muajin e kaluar për MEE se Izraeli nuk dëshiron që Ankaraja të ndjekë nga afër operacionet ajrore izraelite, veçanërisht në rast sulmesh ndaj Iranit.
Një burim turk tha për MEE se Ankaraja ka gjasa të mos vendosë S-400 në Siri, pasi Uashingtoni kundërshton këtë plan. Në vend të tyre, pritet që Turqia të vendosë sisteme të mbrojtjes ajrore të orientuara ndaj kërcënimeve të menjëhershme, si dronët dhe sulmet në lartësi të ulët.
Që nga fillimi i sulmit izraelit ndaj Iranit, presidenti turk Recep Tayyip Erdoğan ka zhvilluar disa biseda telefonike me liderë rajonalë, përfshirë presidentët e Iranit, SHBA-së dhe Rusisë, duke mbështetur diplomacinë si zgjidhjen e vetme për përfundimin e konfliktit.
Gjatë fundjavës, Erdoğan i tha presidentit amerikan Donald Trump se bisedimet për programin bërthamor iranian janë e vetmja zgjidhje paqësore për t’i dhënë fund përplasjes dhe i ofroi Turqisë rolin e ndërmjetësuesit në negociatat e paqes.
Sipas burimeve nga Ankaraja, Forcat Ajrore Turke janë vendosur në gjendje gatishmërie të lartë, ndërsa qeveria ka zhvilluar një sërë takimesh sigurie për të analizuar skenarët e mundshëm emergjentë dhe rrezikun e përhapjes së konfliktit pas nisjes së fushatës ushtarake izraelite.
Në një bisedë telefonike me presidentin sirian Ahmed al-Sharaa gjatë fundjavës, Erdoğan e këshilloi Sirinë të mos përfshihet në përshkallëzimin mes Iranit dhe Izraelit dhe të qëndrojë vigjilente përballë kërcënimeve dhe sulmeve të mëtejshme nga grupet terroriste.
