Raportuesja Speciale e OKB-së për Lirinë e Tubimit, Gina Romero, tha se përgjigjja e qeverisë serbe se nuk u përdorën armë sonike (Zanore) në protestën masive më 15 mars në Beograd, ishte shumë zhgënjyese.
“Duhet të them se përgjigjja e qeverisë është shumë zhgënjyese. Qeveria thotë se askush nga Ministria e Brendshme, Ministria e Mbrojtjes, Ministria e Shëndetësisë apo Agjencia e Sigurisë dhe Inteligjencës nuk dëgjoi, pa ose përdori të ashtuquajturat armë sonike, gjë që bie ndesh me mijëra njerëz që e dëgjuan dhe ndjenë pasojat”, tha Romero për televizionin N1.
Ajo tha se një delegacion nga Nënkomiteti i OKB-së për Parandalimin e Torturës do të vizitonte Serbinë javën e ardhshme dhe shtoi se i kishte shkruar atij organi, si dhe Komisionerit të Lartë të OKB-së për të Drejtat e Njeriut, Volker Türk.
“Kam punuar për të nxjerrë në pah rëndësinë e një hetimi për atë që ndodhi (më 15 mars). Ndoshta Nënkomiteti (për Parandalimin e Torturës) mund ta marrë përsipër këtë. Edhe pse vizita e tyre është e përqendruar te personat e privuar nga liria, ndoshta ata mund ta pyesin qeverinë se çfarë ndodhi atë ditë”, tha Romero.
Romero e vlerësoi si pozitive faktin që edhe organe të tjera ndërkombëtare kanë trajtuar ngjarjet e protestës së 15 marsit, duke thënë se kjo rrit presionin mbi qeverinë serbe.
“Për shembull, Komisioneri i Këshillit të Evropës (për të drejtat e njeriut Michael O’Flaherty) u bëri thirrje autoriteteve serbe gjatë një vizite të kohëve të fundit në Beograd të kryejnë një hetim, të identifikojnë autorët dhe të sigurojnë llogaridhënie. Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut ka lëshuar gjithashtu masa të përkohshme dhe ka ndaluar përdorimin e armëve sonike ose pajisjeve të ngjashme në të ardhmen. Komisioneri i Lartë i OKB-së për të Drejtat e Njeriut (Volker Türk) ka shprehur mundësinë e kryerjes së një misioni për gjetjen e fakteve për atë që ndodhi më 15 mars. Për ndonjë arsye, ai nuk e përmendi konkretisht përdorimin e armëve të tilla, por ne presim që kjo të përfshihet në hetim”, shtoi ajo.
Ajo tha se nevojitet më shumë presion dhe veprim nga bashkësia ndërkombëtare, veçanërisht Bashkimi Evropian dhe qeveritë e bllokut 27-vendesh, për të siguruar llogaridhënie të menjëhershme dhe informacion rreth asaj që ndodhi atë ditë.
“Është gjithashtu shumë e rëndësishme që kjo situatë të përfshihet në raportin e ardhshëm për të drejtat e njeriut që i nënshtrohet secilit vend, sepse kjo krijon presion shtesë mbi shtete të ndryshme për të respektuar konventat ndërkombëtare, si dhe rregullat dhe normat e OKB-së për mbrojtjen dhe promovimin e të drejtave të njeriut”, tha Romero.
Ajo shprehu pritjen se rruga e Serbisë drejt anëtarësimit në BE do të luajë gjithashtu një rol, pasi bashkësia ndërkombëtare “duhet të sigurojë që qeveria serbe të sigurojë llogaridhënie, qasje në drejtësi dhe dëmshpërblime, nëse rezulton se ka pasur viktima të përdorimit të armëve”.
“Qeveria deklaroi se nuk ka pasur përdorim force ose lëndime atë ditë, gjë që është e vështirë për t’u kuptuar sepse shumë njerëz u plagosën pas përdorimit të armëve sonike. Raportet tregojnë se shumë prej këtyre njerëzve nuk morën ndihmë mjekësore, por madje u frikësuan për të folur për atë që ndodhi. Dhe kjo duhet të jetë pjesë e hetimeve të brendshme dhe të jashtme”, tha Romero.
Ajo shtoi se është e rëndësishme që aktorët e ndryshëm në vend të ftojnë një mision të OKB-së për gjetjen e fakteve dhe që qeveria të hapë derën për një hetim të jashtëm në mënyrë që të hedhë dritë mbi atë që ndodhi saktësisht dhe si ta parandalojë atë të ndodhë përsëri.
Romero theksoi gjithashtu se dokumenti, të cilin gjashtë raportues specialë të OKB-së ia dërguan qeverisë serbe më 2 prill, thotë se përdorimi i armëve sonike në një kohë kur pjesëmarrësit heshtën – është plotësisht joproporcional, mizor dhe ndoshta madje synon të shkaktojë ndikimin më të fortë psikologjik dhe emocional, i cili mund të kualifikohet si torturë.
“Dhe tortura është absolutisht e ndaluar nga çdo qeveri. Është shumë serioze. Kjo është arsyeja pse është e rëndësishme të lejohet një mision i gjetjes së fakteve”, tha Raportuesja Speciale e OKB-së për lirinë e tubimit.
Ajo tha se po monitoronte situatën në Serbi, të cilën e vizitoi në fund të marsit, duke përfshirë shtrëngimin e masave dhe trajtimin e pjesëmarrësve në protesta kryesisht paqësore nga policia dhe autoritetet.
“Planifikoj të kërkoj një takim me qeverinë përmes kanaleve diplomatike për t’i njoftuar ata se vazhdoj të monitoroj situatën dhe se shumë të drejta, siç është e drejta e lirisë së tubimit, nuk po respektohen. Nuk ka neutralitet, përdoret forcë, nuk ka mbrojtje, nuk ka kujdes të duhur për të mbrojtur protestat dhe përdoren taktika të paligjshme, duke përfshirë armë zanore. E gjithë kjo është në kundërshtim me standardet ndërkombëtare mbi të drejtën e lirisë së tubimit dhe të drejtën për të protestuar”, tha Romero.
