Rebelët sirianë deklaruan të dielën se i dhanë fund sundimit autoritar 24-vjeçar të Bashar al-Assadit, në shpalljen e tyre të parë në televizionin shtetëror pas një ofensive të rrufeshme që tronditi botën.
Komanda e ushtrisë siriane informoi të dielën oficerët se sundimi i Assadit kishte përfunduar, tha për Reuters një oficer sirian i njoftuar mbi këtë veprim.
Assadi, i cili kishte shtypur çdo formë opozite, u largua nga Damasku dhe fluturoi drejt një destinacioni të panjohur më herët gjatë ditës, thanë për Reuters dy oficerë të lartë të ushtrisë siriane, ndërsa rebelët pretenduan se kishin hyrë në kryeqytet pa ndonjë shenjë rezistence ushtarake.
“Ne festojmë me popullin e Sirisë lajmin për lirimin e të burgosurve tanë, heqjen e prangave të tyre dhe shpalljen e fundit të epokës së padrejtësisë në burgun Sednaya,” thanë rebelët, duke iu referuar burgut të madh ushtarak në periferi të Damaskut, ku qeveria siriane mbante mijëra njerëz të burgosur.
Mijëra njerëz, me makina dhe në këmbë, u mblodhën në sheshin kryesor të Damaskut, duke valëvitur flamuj dhe duke thirrur “Liri” pas gjysmë shekulli sundimi të familjes Assad, sipas dëshmitarëve.
Kolapsi dramatik përfaqëson një moment sizmik për Lindjen e Mesme, duke i dhënë fund sundimit me dorë të hekurt të familjes Assad mbi Sirinë dhe duke i shkaktuar një goditje të madhe Rusisë dhe Iranit, të cilët humbën një aleat kyç në zemër të rajonit.
Shpejtësia e ngjarjeve tronditi kryeqytetet arabe dhe shkaktoi frikë për një valë të re të paqëndrueshmërisë rajonale.
Udhëheqësi i grupit kryesor opozitar sirian në mërgim, Hadi al-Bahra, deklaroi se Damasku tani është “pa Bashar al-Assadin”. Kryeministri Mohammad Ghazi al-Jalali tha se ishte i gatshëm të mbështeste vazhdimësinë e administrimit dhe të bashkëpunonte me çdo udhëheqje që zgjedh populli sirian.
Presidenti amerikan Joe Biden dhe ekipi i tij po ndiqnin “ngjarjet e jashtëzakonshme në Siri” dhe ishin në kontakt me partnerët rajonalë, tha Shtëpia e Bardhë.
Linjat e frontit në luftën e ndërlikuar civile siriane kishin qenë të ngrira për vite me radhë. Më pas, islamistët, dikur të lidhur me Al Kaedën, papritmas nisën veprime, duke paraqitur sfidën më të madhe për Assadin, i cili kishte mbijetuar vite të një lufte rraskapitëse dhe izolimi ndërkombëtar me ndihmën e Rusisë, Iranit dhe Hezbollahut libanez.
Por aleatët e Assadit ishin të zënë dhe të dobësuar nga kriza të tjera, duke e lënë Assadin në mëshirë të kundërshtarëve të tij, me një ushtri të papërgatitur për ta mbrojtur.
Ndalimi i marrjes së institucioneve
Udhëheqësi i rebelëve sirianë, Ahmed al-Sharaa, deklaroi të dielën se ishte e ndaluar të afrohej me institucionet publike, të cilat, sipas tij, do të mbeten nën mbikëqyrjen e “ish-kryeministrit” derisa të dorëzohen zyrtarisht.
Izraeli, i cili ka dobësuar seriozisht grupet e mbështetura nga Irani si Hezbollahu në Liban dhe Hamasin në Gaza, ka të ngjarë të festojë rënien e Assadit, një tjetër aleat kyç i Iranit në rajon. Megjithatë, mundësia që një grup islamist të marrë kontrollin e Sirisë ka të ngjarë të shkaktojë shqetësim.
Vetëm disa orë para mbërritjes në Damask, rebelët shpallën se kishin marrë kontrollin e plotë mbi qytetin kyç të Homsit pas vetëm një dite luftimesh, duke e lënë sundimin 24-vjeçar të Assadit në prag të kolapsit.
Mijëra banorë të Homsit dolën në rrugë pasi ushtria u tërhoq nga qyteti qendror, duke kërcyer dhe thirrur “Assadi ra, Homs është i lirë” dhe “Rroftë Siria, poshtë Bashar al-Assadi”.
Rebelët qëlluan në ajër për të festuar, ndërsa të rinjtë grisnin posterat e presidentit sirian, kontrolli territorial i të cilit u shemb gjatë një tërheqjeje ushtarake marramendëse njëmujore.
Rënia e Homsit u dha rebelëve kontrollin mbi qendrën strategjike të Sirisë dhe një autostradë kyçe, duke ndërprerë lidhjen e Damaskut me rajonin bregdetar, i cili është bastion i sektit alavit të Assadit dhe ku ndodhen bazat detare dhe ajrore ruse.
Marrja e Homsit është gjithashtu një simbol i fuqishëm i rikthimit dramatik të lëvizjes rebele në konfliktin 13-vjeçar. Pjesë të mëdha të Homsit ishin shkatërruar nga rrethime rraskapitëse midis rebelëve dhe ushtrisë vite më parë. Luftimet kishin dobësuar rebelët, të cilët ishin detyruar të largoheshin nga qyteti.
Rebelët liruan mijëra të burgosur nga burgu i qytetit. Forcat e sigurisë u larguan nga qyteti me nxitim pasi dogjën dokumentet e tyre.
Lufta civile siriane, e cila shpërtheu në 2011 si një kryengritje kundër regjimit të Assadit, përfshiu fuqitë e mëdha botërore, hapi hapësirë për militantët xhihadistë për të planifikuar sulme në të gjithë botën dhe dërgoi miliona refugjatë në shtetet fqinje./Gazeta e Re
