Maldivet janë bërë vendi i parë në botë që ka zbatuar ndalimin gjeneracional të duhanit, duke e shpallur të paligjshme pirjen, blerjen dhe shitjen e produkteve të duhanit për të gjithë personat e lindur pas 1 janarit 2007.
Vendimi hyri në fuqi të shtunën, duke u përshkruar nga Ministria e Shëndetësisë së Maldivëve si një “moment historik në përpjekjet për të mbrojtur shëndetin publik dhe për të krijuar një brez pa duhan”.
“Kjo masë e bën Maldivin vendin e parë në botë që zbaton një ndalim kombëtar gjeneracional të duhanit,” – thuhet në deklaratën zyrtare.
Një vendim historik për shëndetin publik
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), duhani shkakton më shumë se 7 milionë vdekje çdo vit në mbarë botën. Në Maldivet, mbi 25% e popullsisë së rritur (15–69 vjeç) konsumon duhan, ndërsa tek adoleshentët 13–15 vjeç kjo përqindje është pothuajse dyfish më e lartë.
Për krahasim, në SHBA rreth 20% e të rriturve përdornin duhan në vitin 2022, ndërsa në Mbretërinë e Bashkuar kjo shifër zbriti në 12% në vitin 2023.
Modele të dështuara në vende të tjera
Edhe pse Maldivet janë të parat që e kanë zbatuar realisht këtë politikë, përpjekje të ngjashme janë bërë edhe në vende të tjera.
- Zelanda e Re miratoi në vitin 2022 një ligj për ndalim të ngjashëm për të gjithë të lindurit pas 1 janarit 2009, por ligji u anulua në vitin 2023 për arsye fiskale, duke shkaktuar zemërim mes aktivistëve të shëndetit publik.
- Në Britani, një ligj i ri që do të ndalojë shitjen e duhanit për të lindurit pas 1 janarit 2009 është aktualisht në shqyrtim parlamentar.
Mjekë dhe drejtues të institucioneve shëndetësore britanike paralajmërojnë se çdo vonesë ka pasoja të rënda: vetëm në gjashtë muajt e fundit, mbi 120.000 të rinj kanë filluar të pijnë duhan.
Maldivet synojnë “brezin pa duhan”
Ndalimi i ri është pjesë e një fushate të gjerë kundër duhanit që përfshin edhe cigaret elektronike. Në fund të vitit 2024, qeveria ndaloi importin, posedimin dhe përdorimin e çdo produkti vape, pavarësisht moshës.
Në kuadër të masave të reja, qeveria do të hapë klinika kundër varësisë nga duhani, që do të ofrojnë trajtim dhe medikamente për personat që duan të ndalojnë së piri.
Presidenti i vendit ka propozuar madje edhe një shpërblim financiar për ishujt që arrijnë të eliminojnë plotësisht pirjen e duhanit, duke e kthyer arkipelagun në një shembull botëror të politikave shëndetësore parandaluese.
