Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, po shqyrton heqjen e sanksioneve dhe rifillimin e shitjes së avionëve luftarakë Turqisë pas një bisede telefonike me presidentin turk Recep Tayyip Erdoğan, raporton Fox News.
Trump ka shprehur synimin për të ndihmuar në finalizimin e shitjes së avionëve luftarakë F-16 për Turqinë dhe është i hapur ndaj idesë për t’i shitur Turqisë qëllimin e saj më të dëshiruar – avionët F-35 – nëse të dyja palët arrijnë një marrëveshje që e bën sistemin rus S-400 jofunksional, kanë konfirmuar për Fox News Digital dy burime.
Kjo marrëveshje mund të përfshijë çmontim të pjesshëm të sistemit ose zhvendosjen e tij në një bazë turke nën kontrollin e SHBA-së.
Kongresi e miratoi vitin e kaluar shitjen për Turqinë të 40 avionëve F-16 me vlerë 23 miliardë dollarë dhe komplete për modernizimin e 79 avionëve të flotës ekzistuese, por negociatat vazhdojnë mes Ministrisë turke të Mbrojtjes dhe kompanisë Lockheed Martin, prodhues i avionëve.
Ekipi i Trumpit ka kërkuar një analizë ligjore dhe teknike për të shmangur që Turqia të shkelë sanksionet sipas Ligjit CAATSA (Ligji për Kundërshtimin e Kundërshtarëve të Amerikës përmes Sanksioneve), sipas një burimi të njohur me kërkesën.
SHBA-ja ka rënë dakord të zgjasë përjashtimin që lejon Turqinë të blejë gaz natyror rus deri në maj, raportoi Bloomberg të enjten.
Trump dhe Erdoğan folën në telefon të dielën, dhe qeveria turke po përpiqet të përgatitë një vizitë të Erdoğanit në SHBA për një takim me Trumpin në të ardhmen e afërt.
Ambasada e Turqisë i referohet deklaratës nga zyra e Erdoğanit, ku thuhet se presidenti i tha Trumpit: “për të zhvilluar bashkëpunimin mes dy vendeve në fushën e industrisë së mbrojtjes, është e nevojshme të hiqen sanksionet CAATSA, të përfundohet procesi i blerjes së F-16 dhe të finalizohet rikthimi i Turqisë në programin F-35”.
Erdoğan gjithashtu kërkoi nga SHBA që të heqë sanksionet ndaj Sirisë, ku forcat e reja në pushtet, HTS, të mbështetura nga Turqia, kanë rrëzuar Bashar al-Assadin. Pala amerikane nuk ka lëshuar një përmbledhje të telefonatës.
Turqia u përjashtua nga programi i F-35 pas blerjes së sistemit rus të raketave S-400 për shkak të shqetësimeve mbi spiunazhin e mundshëm, pasi ky sistem i menaxhuar nga Kremlini ishte shumë pranë teknologjisë së avancuar amerikane siç është F-35.
“F-35 nuk mund të bashkëjetojë me një platformë ruse për mbledhje të inteligjencës, e cila do të përdorej për të mësuar rreth aftësive të tij të avancuara,” deklaroi Shtëpia e Bardhë në vitin 2019, duke shtuar se blerja e S-400 do të kishte “efekte të dëmshme” mbi pjesëmarrjen e Turqisë në NATO.
Turqia në vitin 2017 nënshkroi një marrëveshje me Rusinë me vlerë rreth 2.5 miliardë dollarë për sistemin S-400, pavarësisht paralajmërimeve të SHBA-së për pasoja politike dhe ekonomike. Në përpjekje për të penguar Turqinë, SHBA i kishte ofruar sistemin Patriot, por Ankaraja kishte kërkuar gjithashtu teknologjinë e ndjeshme të raketave, të cilën SHBA e refuzoi të ndante.
Reflektimet e SHBA vijnë pasi Britania e Madhe javën e kaluar i bëri një ofertë Turqisë për blerjen e 40 avionëve luftarakë Eurofighter Typhoon.
Një lëvizje për t’i shitur F-35 Turqisë do të ishte shumë e diskutueshme dhe do të nxiste shqetësime te aleatët amerikanë si Izraeli – me të cilin Turqia ndërpreu marrëdhëniet për shkak të luftës në Gaza vitin e kaluar – dhe Greqia për shkak të mosmarrëveshjeve rreth Qipros dhe ujërave përreth.
