Pesë muaj pas nisjes së ndërprerjes së paprecedentë të programeve amerikane të ndihmës së huaj, administrata e ish-presidentit Donald Trump ka dhënë urdhër që të digjen pothuajse 500 tonë ndihmë emergjente ushqimore, në vend që t’u dërgohet njerëzve në mbarë botën që kanë nevojë të madhe për të. Sipas zyrtarëve aktualë dhe të mëparshëm të Agjencisë Amerikane për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID), kjo sasi ushqimi do të mjaftonte për të ushqyer rreth 1.5 milionë fëmijë për një javë.
Ushqimi, konkretisht biskotat me vlera të larta energjetike të destinuara për fëmijët në Afganistan dhe Pakistan, do të digjen së shpejti sepse afati i skadencës u ka kaluar. USAID i bleu këto biskota në fund të administratës së Joe Biden për rreth 800,000 dollarë dhe i magazinoi në një depo në Dubai.
Por, për shkak të politikës së re që pezullon pothuajse të gjitha format e ndihmës së huaj, këto biskota asnjëherë nuk arritën tek fëmijët e uritur, shkruan The Atlantic.
Pasi administrata e Trump it urdhëroi në fillim të janarit pezullimin e pothuajse gjithë ndihmës së huaj amerikane, stafi i USAID-it i ka kërkuar më shumë herë pa sukses miratimin për t’i dërguar biskotat ndërsa ishin ende të shijshme.
Biskotat duhej t’i shpërndante Programi Botëror i Ushqimit (WFP), por struktura e re e menaxhimit të ndihmës amerikane—e njohur si Department of Government Efficiency (DOGE), i udhëhequr nga Elon Musk, që ka marrë funksionet e USAID—it—bllokoi çdo përpjekje për të nisur ndihmën pa miratimin personal të udhëheqësve të rinj.
Nga janari deri në mes të prillit, vendimet për ndihmën i merrte Pete Marocco, ish-zyrtar i administratës së parë të Trump-it, e më pas Jeremy Lewin, një jurist i ri në të vinte e tij, pa përvojë në sektorin humanitar. Sipas burimeve të USAID-it, kërkesat e tyre për dërgimin e ushqimit nuk morën asnjë përgjigje, madje nuk dihet as nëse u lexuan. Departamenti Amerikan i Shtetit nuk ka ofruar ndonjë sqarim pse ndihma nuk u dërgua kurrë.
Edhe pse sekretari i shtetit Marco Rubio në maj i premtoi Kongresit se do t’i parandalonte boshatisjen biskotave, vendimi për djegien e tyre ishte marrë tashmë. Rubio theksoi se administrata mbetet e angazhuar për të ndihmuar të rrezikuarit në mbarë botën, por në prill qeveria amerikane pezulloi plotësisht ndihmën humanitare për Afganistanin dhe Jemenin, me argumentin se ushqimi mund t’i përfundonte te terroristët.
Ushqimi nuk mund të përdoret as për bagëtinë
Nuk u dha asnjë shpjegim i ngjashëm për Pakistanin, ndërkohë që biskotat mund të ishin përdorur edhe në zona të tjera krizash si Sudani, ku uria kërcënon miliona njerëz.
Megjithatë, biskotat në depo në Dubai tashmë nuk lejohet t’i përdorë asnjëherë as si ushqim për bagëtinë, sipas rregulloreve të Emirateve të Bashkuara Arabe. Shkatërrimi i tyre do t’u kushtojë tatimpaguesve amerikanë edhe 130,000 dollarë të tjerë, duke e çuar shpenzimin total në afër një milioni dollarë për ndihmën e papërdorur.
Një zyrtar me karrierë në USAID tha se kurrë në karrierën e tij nuk ka parë që kaq shumë ushqim të shkatërrohet vetëm pse asnjë organizatë nuk mori përgjegjësi për shpërndarjen, pavarësisht nevojës ekstreme.
Këto biskota përbëjnë vetëm një pjesë të vogël të investimit tradicional vjetor amerikan në ndihmën ushqimore. Vetëm në vitin fiskal 2023, USAID bleu më shumë se një milion metrikë tonë ushqim nga prodhuesit amerikanë. Por kolapsi i ndihmës së huaj amerikane e ka bërë çdo pako të humbur shumë më domethënëse. Në kushte normale, biskotat janë gjëja e parë që humanitarët e WFP-së u japin familjeve afgane që kthehen nga Pakistani, shpesh pa asgjë.
Sot WFP ka burime për të ndihmuar vetëm një në dhjetë afganezë të uritur. Në nivel global, 58 milionë njerëz këtë vit janë në rrezik nga uria ekstreme ose vdekja nga kequshqyerja, sepse WFP nuk ka fonde të mjaftueshme për t’i ushqyer të gjithë. Sipas një nga punonjësit të USAID-it, sasia e ushqimit që do të shkatërrohet mund t’u sigurojë ushqimin për fëmijët në Gazi që vuajnë nga kequshqyerja akute—për një javë të tërë.
Edhe pse administrata përsërit vazhdimisht se do të vazhdojë ndihmën ushqimore, shumë nga stoqet e blera mund të skadojnë së shpejti. Qindra mijëra kuti me pastë speciale ushqimore për fëmijët kequshqyer prej muajsh qëndrojnë në depot amerikane, dhe nga lista inventariale e janarit të USAID-it shihet se mbi 60,000 tonë metrikë ushqim, që qeveria amerikane e ka blerë tashmë, ishin të pashfrytëzuara në mbarë botën.
Mes tyre kishte 16,000 kilogramë bizele, vaj dhe drithëra për shpërndarje në Sudan dhe vendet e tjera të Gadishullit të Afrikës. Një ish-zyrtare e lartë e Zyrës Humanitare të USAID-it deklaroi se, kur la detyrën më parë këtë muaj, shumica e asaj ushqimi ende nuk ishte shpërndarë. Dëshmia e saj u konfirmua nga një punonjës aktual i USAID-it, megjithëse tha se javët e fundit ishin nisur pak dorëzime nga depoja në Xhibuti.
Sot, USAID-it i është bërë shumë më e vështirë menaxhimi i këtyre operacioneve, sepse shumë punonjës humanitarë dhe ekspertë logjistike—që dikur ishin thelbësorë për shpërndarjen e ushqimit amerikan te të uriturit—kanë mbetur pa punë. Muajin e kaluar, drejtuesit ekzekutivë të dy kompanive amerikane që prodhojnë një lloj tjetër ushqimi për fëmijët kequshqyer i thanë The New York Times se qeveria nuk di si t’i dërgojë ushqimin që ka blerë. Ata nuk kanë marrë asnjë urdhër të ri.
Një zëdhënës i Departamentit të Shtetit tha se furnizime të reja sapo janë miratuar, por të dy drejtuesit thanë se ende nuk kanë marrë urdhërat. Edhe nëse administrata e Trump-it vendos nesër të blejë ushqim të ri—ose të paktën të dërgojë atë që ka në dispozicion—mbetet pyetja nëse do të ketë ende kapacitetin për ta shpërndarë tek ata që kanë më shumë nevojë.
