Departamenti i Shtetit i SHBA-së ka shkarkuar zëdhënësin kryesor për çështjet izraelito-palestineze pas muajsh sporash mbi mënyrën se si paraqiten politikat kyçe të administratës së presidentit Donald Trump.
Vendimi për shkarkimin e Shahed Ghoreishit u mor vetëm disa ditë pasi ai propozoi një deklaratë për media, në të cilën do të thuhej qartë se Shtetet e Bashkuara “nuk mbështesin zhvendosjen e detyruar të palestinezëve nga Gaza” – fjali e cila u hoq menjëherë me urdhër të zyrtarëve më të lartë.
Sipas dokumenteve të publikuara nga The Washington Post, Ghoreishi theksonte se formulimi i përdorur prej tij ishte miratuar më herët dhe madje ishte në përputhje me deklaratat e presidentit Trump dhe të dërguarit special Steve Witkoff. Megjithatë, drejtuesit e Departamentit të Shtetit vendosën ndryshe, duke dërguar, sipas shumë zyrtarëve, një “mesazh të ftohtë” se çdo largim nga diskursi propalestinez – edhe kur është në përputhje me politikën e mëparshme amerikane – nuk do të tolerohej.
Vetë Ghoreishi thotë se kurrë nuk iu shpjegua pse u shkarkua, por thekson se tani shtrohet pyetja thelbësore: cili është qëndrimi real i Uashingtonit ndaj mundësisë së dëbimit të palestinezëve nga Gaza? “Pavarësisht marrëdhënieve të mira me kolegët dhe përvojës shumëvjeçare, nuk munda t’i mbijetoj këtyre konflikteve,” tha ai, duke theksuar se propozimi i tij ishte kontrolluar dhe përdorur më parë në deklarata zyrtare.
Spori brenda Departamentit të Shtetit
Rasti i Ghoreishit nuk ishte i vetmi. Më herët këtë muaj, pas një sulmi izraelit në Gaza ku u vra gazetari i Al Jazeera-s, Anas al-Sharif, dhe disa kolegë të tij, Ghoreishi kishte propozuar një deklaratë me ngushëllime për familjet. Por udhëheqja e refuzoi, duke thënë: “Nuk ka nevojë për reagim. Nuk mund të dërgojmë ngushëllime pa qenë të sigurt për rolin e kësaj personi.”
Rol veçanërisht kontrovers ka pasur David Milstein, këshilltar i ambasadorit amerikan në Izrael, Mike Huckabee, i cili akuzohet nga shumë diplomatë se “u shërben tepër interesave izraelite” dhe se ndërhyn në çështje jashtë kompetencës së tij. Pikërisht Milstein, sipas dëshmive të zyrtarëve, shpesh insistonte në formulime që favorizonin qeverinë izraelite – si për shembull kërkesa që Bregu Perëndimor të quhej me emrin biblik “Judea dhe Samaria”.
Spori mbi terminologjinë dhe deklaratat zyrtare është bërë edhe më i ndjeshëm për shkak të raporteve se Izraeli po negocion me Sudanin e Jugut për zhvendosjen e mijëra palestinezëve nga Gaza në këtë shtet afrikan të shkatërruar nga lufta. Kritikët paralajmërojnë se një plan i tillë do të përbënte spastrim etnik dhe krim lufte, ndërsa zyrtarët izraelitë e paraqesin si “migrim vullnetar”. Aktivistët për të drejtat e njeriut theksojnë se palestinezët, të përballur me uri, etje dhe sulme të vazhdueshme ushtarake, nuk kanë liri të vërtetë zgjedhjeje.
Loja më e gjerë politike
Edhe pse Ghoreishi shpesh akuzohej se vepronte kundër agjendës së Trumpit, kolegët e tij thonë se ai ishte pikërisht ai që shkruante mesazhet kyçe në stilin e presidentit, përfshirë edhe cicërimën kontroverse të sekretarit të shtetit “Make Gaza Beautiful Again”. Ghoreishi thekson se nuk kishte motive personale apo politike kundër Trumpit, por se ishte frymëzuar nga një fjalim i tij, në të cilin kritikonte neokonservatorët amerikanë dhe premtonte një “rrugë të re” për Lindjen e Mesme.
Shkarkimi i tij, megjithatë, tregon qartë ndarjet e thella brenda administratës amerikane dhe forcimin e zërave që shtyjnë për mbështetje të pakushtëzuar ndaj Izraelit, edhe kur kjo nënkupton shpërfillje të normave të së drejtës ndërkombëtare dhe qëndrimeve tradicionale të diplomacisë amerikane.
