Pothuajse 50 për qind e çokollatës në botë vjen nga pemët e kakaos në vendet e Afrikës Perëndimore – Bregu i Fildishtë dhe Gana. Shqetësues është se në vendet e përmendura po përhapet një virus, i cili është i rrezikshëm për pemët e kakaos dhe farat e thata nga të cilat bëhet çokollata.
Është një patogjen që sulmon pemët e kakaos në Ganë, duke rezultuar në humbje të korrjes prej 15 deri në 50 për qind. Patogjeni përhapet nga çimkat e miellit që hanë sythat, lulet dhe gjethet. Virusi CSSVD u vërejt për herë të parë në vitin 1996 në Ganën lindore dhe është përhapur vitet e fundit. Vetë ekzistenca e virusit u vërtetua në vitin 1939.
“Ky virus është një kërcënim real për furnizimin global të çokollatës,” paralajmëroi Benito Chen-Charpentier, profesor i matematikës në Universitetin e Teksasit në Arlington, i cili është autor i një studimi kushtuar këtij problemi.
Globalizimi si shkaku kryesor
Ai përkujtoi se rritja e përhapjes së dëmtuesve dhe sëmundjeve të bimëve është shkaktuar nga globalizimi, ndryshimet klimatike, intensifikimi i bujqësisë dhe reduktimi i rezistencës në prodhim. Një numër i madh i patogjenëve të bimëve janë një kërcënim serioz për prodhimin e ushqimit, ekonomitë kombëtare, biodiversitetin dhe mbijetesën e zonave rurale.
“Pesticidet nuk funksionojnë mirë kundër insekteve të miellit, duke u lënë fermerëve mundësinë që të përpiqen të ndalojnë përhapjen e sëmundjes duke prerë pemët e infektuara dhe duke rritur pemë që do të jenë rezistente. Por pavarësisht të gjitha përpjekjeve, Gana ka humbur më shumë se 254 milionë pemë kakao. në vitet e fundit,” tha ai.
Fermerët mund t’i kontrollojnë insektet me vaksina në terren, por këto vaksina janë të shtrenjta, veçanërisht për fermerët me të ardhura të ulëta. Pemët që janë vaksinuar prodhojnë më pak kakao.
Chen-Charpentieri dhe disa nga kolegët e tij nga disa institucione akademike amerikane kanë zhvilluar një strategji të re për të luftuar patogjenin. Gjegjësisht, strategjia përfshin përdorimin e të dhënave matematikore për të përcaktuar se sa pemë, ku është aplikuar vaksina, mund të mbillen në mënyrë që të parandalohet lëvizja e miellit nga një pemë në tjetrën, dhe rrjedhimisht përhapja e virusit.
“Këto insekte kanë disa mënyra lëvizjeje, dhe disa prej tyre janë lëvizje nga tendë në tendë, të bartura nga milingonat ose të fryra nga era,” vuri në dukje Chen-Charpentieri.
Ai beson se modeli i mbrojtjes që ka zhvilluar me kolegët e tij është shumë më i pranueshëm për fermerët, shkruan Jerusalem Post.
