Mijëra afganezë janë vendosur në Mbretërinë e Bashkuar në kuadër të një skeme sekrete, e cila u themelua pasi një zyrtar britanik shkaktoi pa qëllim rrjedhjen e të dhënave të tyre. Në shkurt 2022, u publikuan të dhënat personale të gati 19,000 personave që ishin regjistruar për t’u transferuar në Mbretërinë e Bashkuar pas marrjes së pushtetit nga talebanët në Afganistan.
Qeveria paraprake mësoi për rrjedhjen e të dhënave në gusht 2023, kur disa nga detajet u shfaqën në Facebook.
Nëntë muaj më vonë u krijua një skemë e re transferimi për ata në “listën e rrjedhur”, dhe deri tani në Britani janë sjellë 4,500 afganezë.
Megjithatë, ekzistenca e kësaj liste dhe vetë transferimet u mbajtën sekretë pasi qeveria mori një “ndalim super” që pengonte publikimin e këtyre informacioneve.
Detajet për këtë shkelje masive të të dhënave, reagimin dhe numrin e afganezëve që përfituan statusin e banorëve në Mbretërinë e Bashkuar u bënë publike vetëm të martën e fundit, pasi një gjykatë e Lartë urdhëroi heqjen e ndalimit të publikimit.
Rrjedhja përfshiu emra, të dhëna kontakti dhe disa të dhëna familjare të personave që rrezikoheshin nga talebanët.
Downing Street nuk konfirmoi nëse zyrtari përgjegjës për rrjedhjen ka marrë masa disiplinore, dhe zëdhënësi tha se nuk do të komentojë për individët.
Të martën, qeveria britanike njoftoi gjithashtu se Ministria e Mbrojtjes beson se 600 ushtarë afganë të përfshirë në rrjedhje, plus 1,800 anëtarë të familjeve të tyre, vazhdojnë të jenë ende në Afganistan.
Programi do të mbyllet, por ofertat ekzistuese do të respektohen
Programi sekret—zyrtarisht quajtur Rruga e Transferimit të Afganistanit—ka kushtuar deri tani 400 milionë stërlina dhe pritet të shkojë në 400–450 milionë stërlina shtesë. Rrjedhja ndodhi pas një gabimi të një zyrtari të paidentifikuar të Ministrisë së Mbrojtjes, dhe personat e prekur u njoftuan vetëm të martën.
Në Dhomën e Poshtme të Parlamentit, ministri i Mbrojtjes, John Healey, kërkoi “falje të sinqertë” për ata që u prekën nga rrjedhja, e cila ndodhi kur një tabelë u dërgua me email “jashtë sistemeve qeveritare të autorizuara” — një “gabim serioz” sipas tij. Policia Metropolitane vendosi se nuk ishte e nevojshme një hetim policor.
Healey tha se kjo ishte “një nga humbjet e shumta të të dhënave” në lidhje me evakuimin e Afganistanit gjatë asaj periudhe dhe përfshinte emra zyrtarësh të lartë ushtarakë, funksionarë qeveritarë dhe deputetë.
Fillimisht u shqetësua se numri i personave “në rrezik për vdekje ose lëndim të rëndë” për shkak të përfshirjes në listë, apo për shkak të anëtarëve të familjes, mund të arrinte 100,000.
Zbulimi i të martës daton nga tërheqja e trupave amerikane në gusht 2021, kur talebanët rimorën pushtetin dhe rrethuan shpejt kryeqytetin Kabul.
Rrjedhja përfshiu emrat e atyre që aplikuan në Programin e Transferimit dhe Mbështetjes për Afganistanin (Arap), krijuar nga qeveria britanike për të përpunuar shpejt kërkesat e atyre që frikësoheshin nga hakmarrja e talebanëve dhe për t’i sjellë në Mbretërinë e Bashkuar.
Evakuimi, në të cilin 36,000 afganezë u transferuan në Britani, ka qenë subjekt i kritikave të ashpra që nga nisja e tij; një hetim i Komitetit për Marrëdhëniet e Jashtme i vitit 2022 e cilësoi atë një “katastrofë” dhe “tradhti”.
