“Turqia, Irani i Ri”
Shkrim i Shay Gal për “Israel Hayom”
Akademiku izraelit Shay Gal, në artikullin e tij për gazetën “Israel Hayom”, pohon se Turqia përbën një kërcënim më të madh për Izraelin dhe vendet e tjera rajonale sesa Irani. Sulmet izraelite ndaj Palestinës, Libanit, Sirisë dhe Iranit kanë detyruar Turqinë të rishikojë parametrat e sigurisë së saj.
Qeveria e Netanyahu-t, duke ndjekur politikën e “tokave të premtuara”, rrit gradualisht rrezikun që kërcënimi të shtrihet edhe ndaj Turqisë. Rritja e artikujve në shtypin izraelit që ngrenë këtë çështje dëshmon qartë qëllimet në vëzhgim.
“TURQIA, IRANI I RI”
Shay Gal, ekspert i politikës ndërkombëtare, menaxhimit të krizave dhe komunikimit strategjik, shkruan:
“Turqia është Irani i ri. Ajo po përshpejton Projektin Bërthamor të Akkuyus, i cili pritet të hyjë në funksion këtë vit. Përpjekjet e Turqisë për pasurimin e pavarur të uraniumit mund të çojnë në zhvillimin e armëve bërthamore.”
“TURQIA, PËR HERË TË PARË QË NGA PERANDORIA OSMANE, NDJEK RUGE PËR MBIZOTËRIM RAJONAL”
Pas sulmeve izraelite ndaj Iranit, Presidenti Erdoğan ka pozicionuar Turqinë si një “Irani i ri” me ambicie ushtarake, politike dhe bërthamore. Për herë të parë që nga rrëzimi i Perandorisë Osmane, Turqia po kërkon hapur mbizotërim rajonal.
Si Irani, Turqia mbështet politikisht dhe logjistikisht organizata “terroriste” si Hamas, duke nxitur paqëndrueshmëri në rajon. Ky qëndrim ngjan me strategjinë iraniane të intimidimit dhe tensionit bërthamor.
“ERDOĞAN, ME RAKETËN ‘TAYFUN’ DHE AVIACIONIN ‘KAAN’, DJEG HAPËSINË”
Erdoğan njoftoi testimin e raketës balistike “Tayfun” me rreze veprimi 560 km dhe paralajmëroi Greqinë. Po ashtu, prodhimi në seri i avionit luftarak vendas “KAAN”, i planifikuar për vitin 2029, ka filluar. Ai theksoi se “Turqia nuk mund të mbetet pas Iranit e Izraelit” në këtë gara.
“TURQIA MUNDSHËM ZHVILLON ARMË BËRTHAMORE”
Fuqia bërthamore e bregdetit, Tirana e Akkuyut, do të hyjë në funksion këtë vit. Përpjekjet për pasurim të pavarur uraniumi shtojnë shqetësimet për fokus ushtarak. Deklarata e Erdoğanit më 2019, se “nëse Izraeli ka armë bërthamore, edhe Turqia mund të ketë”, mbetet e rëndësishme.
Raportohet se Turqia mund të bashkëpunojë në projekte bërthamore me vende si Pakistani, Nigeria e Somalia—shtete që më parë ndihmuan Iranin e Libian. Bazat turke në Somali mund të shërbejnë për operacione të fshehta.
“DOKTRINA E ‘ATDHEUT TË KALTËR’ DHE PUSHTIMI I QIPROSË”
Kërcënimet ndaj Greqisë dhe pushtimi de facto prej 50 vjetësh i veriut të Qipros përfaqësojnë pjesë të doktrinës “Atdheut të Kaltër” për mbizotërim detar e ajror. Kjo strategji ngjan me politikat e Kinës në Detin e Jugut të Kinës.
“ME ‘MBROJTJEN E NATO-S’, FORCA TURKE RREKËN TË RISHQYRJË”
Turqia shfrytëzon anëtarësinë në NATO si një “mburojë imuniteti”. Blerja e sistemit rus S-400 minon sigurinë e NATO-s, por përpjekjet për t’u rikthyer në programin F-35 forcojnë pozitën e Erdoğanit. Artikulli nënvizon rëndësinë e Neni 5 të NATO-s për mbrojtje nga reagimet e fqinjëve.
Bashkimi Europian miratoi në maj 2025 programin e sigurisë SAFE prej 150 miliardë eurosh për Turqinë, pavarësisht shkeljeve të të drejtave të njeriut, pushtimit të Qipros dhe kërcënimeve ndaj Greqisë—një shembull i qëndrimeve të dyfishta të BE-së.
“RREZIKU TURK MUND TË KALË IRANIN”
Dy standardet e SHBA-së e Europës po shtyjnë Izraelin drejt strategjive më të pavarura. Prezenca ushtarake e Turqisë në veriun e Sirisë paraqet një kërcënim të ri për Izraelin. Sipas Raportit Nagel 2025, rreziku turk mund të tejkalojë atë iranian.
Izraeli ka forcuar bashkëpunimin me Greqinë e Qipron në energji e mbrojtje, dhe me Egjiptin e Emiratet në siguri. Izraeli duhet të rejtojë kundërshtinë ndaj rikthimit të Turqisë në F-35 dhe të kërkojë kufizime për prezencën ushtarake turke në Siri.
SHBA-të e konsiderojnë Turqinë partnerin e domosdoshëm kundër Moskës; Evropa lëkundet mes kritikës e bashkëpunimit. Kjo ndërgjegjësohet Erdoganin, e cila mund të shndërrohet në kërcënimin kryesor pas atij iranian, nëse nuk kontrollohet.
