Ish-presidenti i Shteteve të Bashkuara, Bill Clinton, i tha presidentit rus Vladimir Putin në vitin 2000 se zgjerimi i NATO-s nuk do të paraqiste kërcënim për Moskën dhe premtoi se do të shqyrtonte mundësinë që Rusia t’i bashkohej aleancës.
Këtë e tregojnë dokumentet e deklasifikuara të publikuara nga organizata kërkimore National Security Archive pranë Universitetit George Washington.
“Që në fillim të procesit të zgjerimit të NATO-s, e kam ditur që kjo mund të jetë problem për Rusinë. Kam qenë i ndjeshëm ndaj kësaj dhe dua të jetë e qartë se zgjerimi i NATO-s në asnjë mënyrë nuk përbën kërcënim për Rusinë”, citohet Clinton në procesverbalin e bisedës me Putinin në Kremlin më 4 qershor 2000.
Dokumenti, siç është theksuar, është përgatitur nga Shtëpia e Bardhë.
“Jam serioz kur them se jam i gatshëm të flas për anëtarësimin e Rusisë në NATO”, tha presidenti i 42-të i SHBA-së. “E kuptoj që rrethanat e brendshme në Rusi tani e bëjnë të pamundur këtë, por me kohë Rusia duhet të jetë pjesë e çdo organizate që mban të bashkuar botën e civilizuar. Nëse pasardhësit tanë fokusohen te njëri-tjetri si kërcënimi kryesor, do të humbin mundësinë për të zgjidhur së bashku problemet e tjera. E kuptoj që për shumë rusë NATO ende ka një konotacion negativ. Megjithatë, shpresoj që do të shihni se shtetet e Evropës Qendrore nuk ndihen të kërcënuara nga Rusia. Duam të jemi ndihmues. Sidomos tani duhet të përpiqemi të arrijmë një marrëveshje se si do të duket bota në dhjetë vitet e ardhshme. Jam serioz në këtë propozim”, thuhet në citimin e Clintonit.
Clinton shtoi se ishte i kënaqur me rifillimin e bashkëpunimit mes Rusisë dhe NATO-s dhe theksoi se ai ishte rikthyer plotësisht në normalitet.
Biseda e Putinit dhe Clintonit në Kremlin
Në shkurt 2024, në një intervistë me Tucker Carlson, Vladimir Putin deklaroi se Rusia mund të ishte bërë anëtare e NATO-s nëse Shtetet e Bashkuara në fillim të viteve 2000 do të kishin treguar dëshirë të sinqertë për këtë.
Putin kujtoi takimin me Clintonin në vitin 2000 në Kremlin: “E pyeta: ‘Dëgjo, Bill, çfarë mendon ti, nëse Rusia do të shtynte çështjen e anëtarësimit në NATO, a do të ishte e mundur?’ Ai papritur tha: ‘E di, është interesante, mendoj që mund të jetë.’ Por në mbrëmje, kur u takuam përsëri në darkë, më tha: ‘E di, fola me njerëzit e mi, me ekipin – jo, kjo nuk është e mundur tani.’”
“Po të kishte thënë atëherë ‘Po’, procesi i afrimit do të kishte filluar dhe eventualisht (anëtarësimi i Rusisë në NATO) mund të kishte ndodhur, nëse do të shihnim një dëshirë të sinqertë nga partnerët tanë për këtë”, tha lideri rus.
Putin ofroi që kjo bisedë të konfirmohej nga vetë Clintoni.
“Nuk do ta thosha kurrë diçka të tillë sikur të mos kishte ndodhur,” theksoi Putin.
