Pas sulmit të fundit të Izraelit ndaj Iranit – përfshirë shkatërrimin e objekteve bërthamore dhe eliminimin e figurave kyçe ushtarake e shkencore – bota është sërish e përballur me frikën e përshkallëzimit të një konflikti që mund të përfshijë edhe përdorimin e armëve bërthamore.
Tensionet në Lindjen e Mesme, së bashku me përkeqësimin e marrëdhënieve midis fuqive të mëdha, po shtojnë shqetësimet se arsenalet bërthamore mund të aktivizohen në ndonjë përplasje të armatosur.
Sipas të dhënave më të fundit të Federatës së Shkencëtarëve Amerikanë (FAS), në fillim të vitit 2025 nëntë fuqi bërthamore zotëronin gjithsej rreth 12.241 koka luftarake bërthamore, prej të cilave rreth 9.614 janë operacionale në arsenalet ushtarake. Pjesa tjetër përfshin rezerva ose koka në pritje të çmontimit.
Shtetet me arsenalin më të madh
- Rusia: ~5.580 koka luftarake
→ rreth 1.700 janë të vendosura në mënyrë strategjike - SHBA: ~5.225 koka luftarake
→ pjesa më e madhe në rezervë, mbi 1.400 në proces çmontimi - Bashkë, SHBA dhe Rusia kontrollojnë 87–90% të të gjithë arsenaleve bërthamore në botë.
Fuqitë e tjera bërthamore
- Kina: 500–600 koka (me rritje të shpejtë), mbi 600 mund të jenë tashmë operative
- Franca: rreth 290
- Britania e Madhe: rreth 225
- India: rreth 172
- Pakistani: rreth 170
- Izraeli: rreth 90
- Koreja e Veriut: rreth 50
Trendet aktuale: reduktim i përgjithshëm, por rritje e kapacitetit operacional
Megjithëse numri total i kokave bërthamore është në rënie të ngadaltë, numri i atyre të vendosura për përdorim real është në rritje në disa vende.
Modernizimi i arsenalit bërthamor është kthyer në prioritet kombëtar për disa shtete:
- SHBA dhe Rusia po modernizojnë armët strategjike ekzistuese
- Kina po zgjeron ndjeshëm kapacitetin e saj bërthamor
Rreziku pas vitit 2026
Skadimi i marrëveshjes New START në vitin 2026 përbën një rrezik shtesë për destabilizim global, pasi mund të hiqen kufizimet e fundit ligjore në arsenalet e SHBA-së dhe Rusisë.
Përfundim
Edhe pse lufta bërthamore është ende e pamundshme sipas vlerësimeve, prania e mijëra kokave luftarake dhe tensionet në rritje e bëjnë vitin 2025 një vit kritik për stabilitetin ndërkombëtar.
Pyetja nuk është më nëse ndonjë shtet do të përdorë armë bërthamore – por si do të përballet bota me pasojat, nëse kjo ndodh.
