Ndërsa kurrë nuk është konfirmuar zyrtarisht, strategjia izraelite e njohur si “Opsioni Samson” ka tronditur analistët për dekada me radhë. Bëhet fjalë për një plan sekret për shkatërrim bërthamor në rast se shteti hebre do të përballej me shkatërrimin e vet – një skenar në të cilin Izraeli, në aktin e tij të fundit të dëshpërimit, do të tërhiqte me vete edhe pjesën tjetër të botës.
Origjina e emrit: Samsoni dhe akti i tij i fundit i hakmarrjes
Emri “Opsioni Samson” rrjedh nga rrëfimi biblik i Samsonit, luftëtarit të fuqishëm izraelit që humbi fuqitë, u kap nga filistejtë dhe u çua në tempull për t’u tallur. Në fund, ai kërkoi nga Zoti fuqinë një herë të vetme më shumë, për të rrëzuar kolonat e tempullit dhe për t’i vrarë vetë dhe armiqtë e tij. Kështu, tempulli u shemb, dhe Samsoni vdiq së bashku me mijëra filistej.
Kjo simbolikë është ruajtur shekuj me radhë si metaforë për politikën e shkatërrimit total në rast të kërcënimit ekzistencial. Për Izraelin, kjo do të thotë: “Nëse ne zhdukem, do të zhduken edhe armiqtë tanë.”
Izraeli dhe armët bërthamore: Sekreti që nuk është sekret
Zyrtarisht, Izraeli kurrë nuk ka pranuar zotërimin e armëve bërthamore. Politika e famshme e “dykuptueshmërisë bërthamore” (nuclear opacity) i lejon udhëheqësit izraelitë të shmangin njohjen e përgjegjësisë ndaj traktateve ndërkombëtare, përfshirë Traktatin për Mos-Përhapjen e Armëve Bërthamore (NPT), të cilin Izraeli nuk e ka nënshkruar. Megjithatë, analiza të pavarura, dëshmi të eksponentëve të mëparshëm ushtarakë dhe imazhe satelitore tregojnë se Izraeli mund të ketë 80–200 kokulla bërthamore, me sisteme të sofistikuara shpërndarjeje përmes raketave balistike, nëndetëseve dhe avionëve. Qendra e programit bërthamor izraelit ndodhet në Dimona, një kompleks sekret në shkretëtirën Negev, i zbuluar në 1986 nga sinjalizuesi Mordechai Vanunu.
Çfarë është saktësisht “Opsioni Samson”?
Në variantin më ekstrem, ai parashikon goditje jo vetëm ndaj vendeve arabe fqinje, por edhe ndaj objektivave më të largëta – përfshirë qytete evropiane apo ruse – nëse ato kontribuojnë në shkatërrimin e Izraelit. Sipas ish-këshilltarit për sigurinë Avner Cohen dhe studiuesit Simon Hersh, ky opsion nuk është vetëm një mjet frikësimi, por një koncept aktiv mbrojtjeje që synon t’i heqë çdo pasion armiqve të Izraelit për të kryer luftë totale kundër tij.
Baza e këtij doktrine është ideja se Izraeli, i rrethuar nga armiq dhe pa thellësi strategjike, nuk mund të lejojë humbjen e një lufte totale. Po të zhvillohej armë bërthamore në ndonjë vend fqinje dhe përdorej kundër Izraelit, ose në rast një sulmi konvencional të koordinuar nga disa vende arabe që do ta mundnin Izraelin, atëherë “Opsioni Samson” mund të aktivizohej si hakmarrje bërthamore.
Opsioni Samson në hijen e tensioneve rajonale
Kjo çështje është rikthyer në vëmendje me përshkallëzimin e marrëdhënieve Izrael–Iran, konfliktet në Gazë dhe zgjerimin e operacioneve izraelite në Siri dhe Liban. Kur udhëheqësit izraelitë, si Benjamin Netanyahu, flasin për “ekzistencën e Izraelit si vijë të kuqe” dhe paralajmërojnë se do të bëjnë “ç’të duhet për të mbijetuar,” analistët e lexojnë mes rreshtave: asnjë tërheqje, asnjë dorëzim – vetëm luftë totale deri në fund.
Për më tepër, nëndetëset izraelite me kapacitet bërthamor që patrullojnë në Mesdhe dhe Detin e Kuq sigurojnë “sulmin e dytë” – element kyç i frikësimit bërthamor, edhe nëse një sulm armiqësor do të shkatërronte Izraelin.
Kritikët e doktrinës theksojnë se “Opsioni Samson” përbën një formë bërthamore dëmtuese, thellësisht destabilizuese. Nëse çdo shtet, përballë kërcënimit ekzistencial, ka të drejtë të “tërheqë gjithçka pas vetes,” atëherë balanca bërthamore globale humbet çdo logjikë.
