Kryetari i Shoqatës së Rinisë Anadollake (AGD), z. Salih Turan, e cila vepron aktivisht në Turqi dhe Evropë, në një intervistë ekskluzive për Gazeta e Re ka dhënë vlerësime të rëndësishme mbi situatën aktuale botërore, zhvillimet në Gaza dhe misionin e flotës “Sumud”.
Kryetari i AGD-së, Salih Turan: Po, sigurisht kjo është një nga çështjet që është trajtuar më së shumti. Një pjesë e sjell këtë temë në mënyrë të sinqertë, ndërsa një pjesë tjetër e ngre këtë çështje për të sabotuar rezistencën që ka paraqitur Hamasi. Për këtë çështje, për këtë proces, unë jam takuar disa herë edhe me Ismail Haniye-n (Zoti e mëshiroftë), edhe me zëvendësin e tij, Salih Aruri-n (Zoti e mëshiroftë). Pse nisën një proces më 7 Tetor? Ajo që thelbësisht ata thoshin ishte kjo: ne që nga viti 1948, pra prej 75 vitesh, jemi duke përjetuar këtë shtypje. Dhe Sionisti Izrael, në këtë proces, duke përfshirë posaçërisht edhe vendet e rajonit me mbështetjen e Amerikës, nisën diçka që e quajtën “marrëveshja e shekullit”
Në “marrëveshjen e shekullit” ka një plan për të izoluar të gjithë myslimanët që jetojnë në tokat palestineze në një zonë në shkretëtirën e Sinait në Egjipt. Ata po e zbatojnë këtë plan. Tani, nëse ne nuk nisnim procesin e 7 Tetorit, ata do të vënin në funksion këtë plan dhe një ditë do të përballemi përsëri me këta njerëz. Së dyti, gërmimi poshtë Xhamisë Al-Aksa, sipas besimit të hebrenjve, bëhet me qëllim që Xhamia Al-Aksa të shembet dhe në vend të saj të rindërtohet Tempulli i Sylejmanit; për këtë arsye po bëjnë punime të mëdha duke gërmuar poshtë Xhamisë Al-Aksa. Pra, nëse ne nuk do ta kishim nisur luftën e 7 Tetorit, planet lidhur me Xhaminë Al-Aksa, dorëzimi i tërë tokave palestineze te Izraeli si pjesë e “marrëveshjes së shekullit”, dhe shtypja e vazhdueshme që ka nisur që më 1948, do të kishte vazhduar pa u penguar.
Gjithashtu, shumë bashkëvendës janë të burgosur në burgjet izraelite. Në kuadër të këtij procesi ka plane për të arrestuar shumë prej atyre që luftojnë në terren në Palestinë. Kur i vendosim të gjitha këto njëra mbi tjetrën, koha që po presim për këtë fat do të ishte e paracaktuar. Por ne duhet të ndërmarrim një luftë me dinjitet. Për këtë arsye, veprimi i paraqitur më 7 Tetor, punimi i quajtur “Përmbytja e Al-Aksës”, nuk ishte vendim i marrë papritur; ata thanë që përgatitjet kishin të paktën pesë-gjashtë vjet histori.
Ishte pjesë e një plani, një projekti, dhe ne e realizuam atë. Nëse nuk e kishim realizuar, do të përballeshim me probleme shumë më të mëdha.
Gazeta e Re: Po mirë, Kryetar, nga punimet që ju keni bërë deri më sot, çfarë po shohim në mediat tona për atë që fshihet pas ngjarjeve në Gaza, cila është gjendja aktuale atje? Si po vazhdon jeta atje tani?
Salih Turan: Para se t’u përgjigjem këtij pyetjeje, duhet ta theksoj diçka. Pse Izraeli e do kaq shumë Gazën? Pse palestinezët, Hamasi, e mbrojnë kaq fort Gazën? Kur jepni përgjigjen për këtë pyetje, kjo luftë kuptohet më mirë. Në thelb, për Izraelin ekzistojnë dy “vija të kaltër” që ai i ka vendosur madje edhe në flamurin e tij. Njëra prej këtyre vijave është Nili, lumi që kalon në mes të Egjiptit dhe tjetra është Eufrati, që simbolizon Turqinë.
Ata thonë: sipas besimit tonë, ne duhet të përvetësoj tokat midis Nilit dhe Eufratit dhe të themeloj Shtetin e Madh Izrael. Për t’ia arritur këtij qëllimi po përdorin çdo rrugë. Kur shikon pozicionin gjeopolitik të Gazës, çelësi për t’u arritur te Nili është Gaza. Si çelës? Nëse i sheh brigjet e Gazës, në të majtë ka Detin Mesdhe; ajo është e rrethuar nga deti. Përpara saj është Shkretëtira e Sinait dhe porta kufitare e Rafah. Nga ana e djathtë, mbrapa, ka një mur 12 metra të ndërtuar nga Izraeli, 6 metra nën tokë dhe 6 metra mbi tokë.
Pra myslimanët e Gazës janë shtypur atje. Por me këtë shtypje, ata që zotërojnë derën që shkon drejt Egjiptit, drejt Nilit, janë myslimanët e Gazës. Kështu, kur Izraeli sionist e merr Gazën, do të ketë hapur çelësin e Nilit.
Do të ketë marrë portën kufitare të Rafah-it. Do të ketë marrë tokat e Gazës dhe në një mënyrë të thjeshtë, distanca mes Rafah dhe Kajros, vendit ku ndodhet Nili, është rreth 450 km. Shkretëtira e Sinait është rreth 200 km larg. Ata po bëjnë plane për t’i marrë këto dhe për t’u arritur te Nili. Nga ky këndvështrim, idetë e tyre për Gazën janë në lidhje me aspiratat për Nilin.
Atëherë pse banorët e Gazës tregojnë një rezistencë kaq të madhe?
Ata thonë se ne jemi myslimanë. Zoti na ka krijuar në Gaza. Për shkak se Zoti ynë na krijoi këtu, ne jemi përgjegjës për mbrojtjen e Xhamisë Al-Aksa dhe çështjes palestineze. Ne bëjmë përpjekje dhe jemi të kënaqur me vendimin e Zotit. Këtë luftë e bëjnë për këtë arsye.
Prandaj, shikoni, nga sot kanë kaluar mbi 700 ditë të luftës. Pra ka kaluar edhe periudha dyvjeçare. Kur e shihni këtë periudhë prej rreth 700 ditësh, a mund ta imagjinoni? Përballë jeni një ushtri e madhe, e mbështetur nga shumë fuqi të botës. Ata kanë tanke, topa tankesh, avionë.
Në Gaza ka rreth njëzet e pesë deri në tridhjetë mijë ushtarë të Brigadave al-Qassam që luftojnë. Përballë ka një ushtri që matet me qindra mijëra. Ata përdorin edhe arma bërthamore. Megjithatë, për më shumë se 700 ditë, banorët e Gazës nuk e braktisin tokën. Edhe Brigadat al-Qassam vazhdojnë luftën në Palestinë. Ka vetëm një shpjegim për këtë.
Cili është shpjegimi?
Ata paraqesin imazhin e llogarisë që do t’u jepet në Ditën e Gjykimit, kur do të dalin para Zotit. Nga perspektiva e tyre, për shembull, kur pyesin një fëmijë 12-vjeçar nga Gaza: a do ta lësh Gaza-n? Shiko, ka kaq shumë bomba, ka armë. I vranë njerëzit tuaj më të afërt. Përgjigja e fëmijës 12-vjeçar është: po, një ditë do të largohem nga Gaza.
Gazeta e Re: Ju thatë burimin. Po pra, çfarë është gjendja aktuale në Gaza? Në fakt përballemi me një dramë të madhe humanitare. Kjo luftë ka zgjatur më shumë se 700 ditë; ju jeni përgjegjës i një organizate që punon në këtë fushë.
Duke ndjekur lajmet nga mediat, kemi dëgjuar vazhdimisht: Izraeli bombardoi; ka kaq fëmijë, kaq gra; ka kaq të plagosur në spitale, a do të jenë këta të rënë si martirë? Por gjatë gjashtë muajve të fundit, duke dëgjuar lajmet për të rëniet, është hapur edhe një titull tjetër: të vdekurit nga uria. Pra, përveç atyre që vdesin nga bombat apo përplasjet, ka gjithashtu njerëz që po vdesin nga uria. Në dy javët e fundit më shumë se 100 fëmijë dhe gra të moshuara nga Gaza kanë vdekur.
Pse?
Në fillim tingëllon e thjeshtë: të vdesësh nga uria, çfarë do të thotë kjo? Është mos gjetja e asnjë ushqimi. Të rrish aty ku je dhe të dëshirosh diçka për të ngrënë, por nuk e gjen. Dëshiron të pish ujë, por nuk ke ku ta gjesh. Kjo është një vdekje shumë e vështirë. Në rastin e vdekjes nga një armë apo bombë, procesi shpërthyes zgjat 3–5 sekonda; dhimbja ekziston, por sipas besimit tonë, çdo mënyrë vdekjeje ka rëndësinë e saj edhe pickimi i një mizeje ka vendin e vet në përshkrim të shahadetit. Megjithatë çështja e uri është vërtet një proces i tmerrshëm. Siç thashë, në dy javët e fundit ka të dhëna që mbi njëqind banorë të Gazës kanë vdekur nga uria. Aktualisht njerëzit atje besojnë se duhet të luftojnë deri në frymën e fundit dhe nuk kanë pranuar të dorëzohen.
Ka rezistencë. Luftëtarët e Brigadave al-Qassam, ushtarët në front, po bëjnë një luftë të madhe. Nuk kanë tërheqje; atje nuk ka problem të tillë. Por çfarë po ndodh? Nuk ka ujë, nuk ka bukë ka urie.
Kjo është gjendja e Gazës tani. Mendoni: porta kufitare e Rafah, porta që duhet të hapet për Egjiptin nga ana tjetër janë ardhur mijëra kamionë me ndihma, por pasi nuk mund të verifikohen/mishërohen, nuk hyjnë brenda. Për këtë arsye shumë organizata shoqërore dhe humanitare në botë po kërkojnë mënyra për të thyer këtë bllokadë, për të hequr këtë shtypje. Por çështja kryesore është që, sidomos udhëheqësit e vendeve islame, të tregojnë një qëndrim të qartë kundër asaj që po bën Izraeli. Nëse shikoni javën e fundit, Izraeli ka kryer ndërhyrje së vërteti në territorin e gjashtë shteteve myslimane.
Gjashtë shtete myslimane. Ka bërë sulm me bombë në Katar. Ka bombarduar Siri. Ka bombarduar Jemenin. Ka grabitur hapësirën ajrore të Jordanisë. Edhe në Tunizi sot ka anije që presin në port; ai i goditi ato me dronë. Pra në praktikë ka shkelur/ka sulmuar territorin e gjashtë vendeve myslimane. Këto janë veprime ushtarake që teorikisht mund të justifikohen me pretendime lufte. Por, fatkeqësisht, udhëheqësit e atyre vendeve që u sulmuan dhe në përgjithësi administratat e vendeve islame e dënuan shumë fort; i dënuan me fjalë, shumë ashpër. I dënuan me tonin që zakonisht përdorin organizatat shoqërore dhe gazetarët. Por kjo mënyrë reagimi ka dëmtuar ndjeshëm ndjenjën e sigurisë dhe mënyrën se si njerëzit i perceptojnë çështjet.
Kjo është, për ne myslimanët, një situatë shumë e dhimbshme: të mos mund të bësh asgjë. Lufta me dinjitet që një grusht njerëzish në Gaza po zhvillon është e rëndësishme që të mbështetet nga vendet e tjera; fatkeqësisht asnjë shtet mysliman nuk arriti të bëjë diçka të ngjashme me atë që po bën Jemenit. Këto janë gjëra për të cilat duhet t’i bëjmë llogaritë brenda vetes.
Gazeta e Re: Atëherë zoti Kryetar, si e shihni fundin e këtij procesi?
Salih Turan: Kur shikon fundin e procesit, mund ta them qartë: fundi është i sigurt, i prerë. Çfarë është kjo e prerë? Ne jemi myslimanë, njerëz besimtarë. Premtimi i Zotit do të realizohet. Çfarë është ai?
Pa dyshim që e vërteta do të ngadhënjejë dhe e kota do të zhduket. Arsyeja pse Izraeli po bëhet kaq i tërbuar është sepse fundi i tij po afrohet. Edhe sipas besimeve të tyre ata thonë se ka një datë të caktuar ku duhet të marrin rezultatin. Por këtë datë e kanë shtyrë shumë herë.
Në Konferencën e Bazelit në vitin 1897 ata thanë: në vitin 1997 do të shpallet Shteti i Madh i Izraelit. Kështu e planifikuan. Por në vitin 1997, në Turqi, doli një njeri: Prof. Dr. Necmettin Erbakan. Ai nisi veprimtarinë e tij në Stamboll dhe ata nuk mundën të realizonin idealet e tyre. Nga 1997 deri sot kanë një vonesë prej 28 vjetësh.
Ata thonë: jemi vonuar shumë. Prandaj e shohin të drejtë të sulmojnë çdo vend në botë. Në thelb po punojnë për këtë. Por ndërsa mendojnë se po afrohen drejt rezultatit që duan, në fakt po afrohen drejt rezultatit që duan myslimanët. Sepse sa më shumë të arrijë kulmin shtypja dhe dhuna, aq më afër bëhet përmbushja e premtimit hyjnor. Pra, si përfundim, pas gjithë këtij shtypi dhe dhune, do të ketë një operacion të madh çlirimi që do ta ndërmarrin myslimanët.
Fitorja do të jetë e myslimanëve. Edhe sociologjikisht kur e shikojmë, Islami po përhapet gjithnjë e më shumë në botë, sidomos në Evropë. Në Itali, Spanjë, Francë, Angli, ka miliona njerëz që po përqafojnë Islamin. Javën e kaluar, edhe në Australi pati protesta me miliona pjesëmarrës. Arsyeja pse po rritet interesi për Islamin është kjo: shumë të krishterë dhe hebrenj pyesin: si është e mundur që këta njerëz në Gaza, përballë gjithë këtij shtypi, vazhdojnë të qëndrojnë? Kur e hulumtojnë, gjejnë si burim besimin e tyre tek Zoti, tek Kur’ani i Madhërishëm dhe Profeti ynë. Për këtë arsye shumë njerëz po fillojnë të lexojnë Kur’anin, të mësojnë përmendësh hadithet e Profetit. Në Perëndim nuk po bëhen myslimanë vetëm individë, por grupe të tëra.
Pse?
Sepse i prek gjendja e myslimanëve që rezistojnë në Gaza. Prandaj, përballë tyre do të dalë një rezultat që nuk e prisnin. Inshallah, në fund të fundit, fitorja do të jetë e myslimanëve.
Gazeta e Re: I nderuar Kryetar, tani një flotë po niset drejt Gazës. Si është gjendja aktuale? A po kalojnë organizatat civile një provë me çështjen e Gazës? Çfarë po ndodh tani? Dhe mund të na jepni detaje për flotën “Sumud”, çfarë rëndësie ka dhe si është situata aktuale?
Salih Turan: Sigurisht këto organizata civile lindën sepse, kur shtetet nuk bënin detyrën e tyre, njerëzit u ngritën nga dhimbja në zemër dhe nisën veprime në çdo cep të botës: protesta, mitingje, organizime, deklarata për shtyp. Më në fund thanë: kjo mizori ende nuk ndalet; për ta thyer këtë bllokadë pra për të mundësuar vetëm dërgimin e ndihmave humanitare në Gaza, le të organizojmë një flotë anijen. Më parë janë bërë disa përpjekje të ngjashme. Me organizimin “Sumud” bëhet fjalë për një operacion të thyerjes së bllokadës ku marrin pjesë më shumë se 40 vende, me anije nga Evropa e Tunizia. Është një operacion për të thyer bllokadën që parashikon lëvizjen e qindra anijeve. Shumica, rreth nëntëdhjetë për qind e anijeve evropiane, tani kanë arritur në Tunizi. Atje Izraeli ka kryer dy sulme. Arsyeja ishte frika që anijet të mos lëvizin për shkak të bllokadës dhe ministri i sigurisë i Izraelit ka kërcënuar përsëritur herë se nëse do të organizohej një iniciativë e tillë do të përgjigjeshin shumë ashpër. Megjithatë, si organizatorët ashtu edhe pjesëmarrësit në anije kanë vendosur të nisen pavarësisht çmimit dhe të tregojnë një qëndrim të vendosur. Kjo është e bukur, por kur shikon pasqyrimin e saj nuk dua ta quaj rezultat, por mënyrën si reflektohet nuk duhej t’i kishte lënë vetëm qytetarët. Siç thamë më parë, nëse udhëheqësit e vendeve islame do të flisnin me një gjuhë të qartë kundër veprimeve të Izraelit, kjo barrë nuk do t’u binte vetëm popujve. Megjithatë, njerëzit po bëjnë ç’të mundin secili sipas mundësive për të marrë qëndrim dhe për të treguar se në ç ‘krah janë. Inshallah, flota “Sumud” me ndikimin që pritet të ketë do të ndihmojë edhe në thyerjen e bllokadës. Kjo është shpresa jonë.
Gazeta e Re: Cilat janë aktivitetet aktuale të Lëvizjes “Milli Görüş” në Palestinë?
Salih Turan: Ka gjëra që lidhen ngushtë me disa vlera. Për shembull, Profeti ynë, Muhammedi (paqja dhe bekimi i Zotit qofshin mbi të), ishte “el-Emin”, i besueshmi pra, emri i tij lidhej me besueshmërinë. Po ashtu, kur themi “Milli Görüş”, gjëja e parë që na vjen në mendje është Mesxhidi Aksa. Lëvizja “Milli Görüş”, gjithmonë lidhet me luftën për Kudsin dhe çështjen palestineze.
Pse?
Sepse ne e kemi nisur këtë luftë që në vitin 1969. Sot kanë kaluar më shumë se gjysmë shekulli 54–55 vite. Madje për shkak të mbështetjes për çështjen palestineze, partia e Lëvizjes “Milli Görüş”, në Turqi u mbyll. Vendimi për mbylljen dihej, por gjithsesi u mor. Sepse për ne çështja e Mesxhidit Aksa nuk është një çështje rutinë.
Kjo është e rëndësishme: ndonjëherë kur çështja e Palestinës dhe lufta për Kudsin dalin në rend dite, disa shoqëri në botë kritikojnë shoqatat dhe udhëheqësit e tyre. Disa thonë: “Pse turqit në Turqi e sjellin gjithmonë në rend dite çështjen e Palestinës? Ajo është çështje e arabëve.” Edhe në vende të tjera e interpretojnë kështu. Por për ne myslimanët çështja e Mesxhidit Aksa është një çështje besimi. Së pari, kur ne të gjithë falemi, kah po kthehemi? Tek Qabeja e Shenjtë. Por para saj, për rreth 16–17 muaj gjatë kohës së Profetit, ne faleshim kah Mesxhidi Aksa. Ai ishte kibla jonë. Pra, Mesxhidi Aksa është çështje imani.
Edhe nga perspektiva e respektit që tregonte Profeti: kur i printe namazit tek Kaba-ja, ai e bënte namazin përballë Gurit të Zi.
Pse?
Sepse ajo anë jo vetëm që tregonte drejt Qabesë, por edhe drejt Mesxhidit Aksa. Pra shikoni besnikërinë e Profetit. Për këtë arsye, çështja e Mesxhidit Aksa nuk është një luftë e një kombi, as një luftë për liri të thatë. Është një çështje që ka të bëjë me gjithë botën myslimane rreth 2 miliardë myslimanë. Kushdo që thotë: “Unë jam mysliman” duhet të mbrojë edhe Mesxhidin Aksa, të mbrojë të drejtat e tij. Nëse dikush thotë se është mysliman, por e nënvlerëson Mesxhidin Aksa, e sheh si të parëndësishëm ose si një luftë të kotë, duhet ta vërë në pikëpyetje vetë besimin e tij.
Pra, për një mysliman, çështja e Kudsit dhe Mesxhidit Aksa është e këtillë. Ne, si Lëvizje Milli Görüş, e shohim kështu. Të gjitha aktivitetet tona synojnë të mbështesin çështjen palestineze. Qoftë pjesëmarrja në zgjedhje, qoftë aktivitetet e shoqërisë civile, qoftë programet tona politike nëse Lëvizja “Milli Görüş”, vjen ndonjëherë në pushtet, një nga punët e para që do të bëjë është të mbështesë luftën për çlirimin e Mesxhidit Aksa. Kjo është synimi themelor, qëllimi kryesor. Në çdo program, çështja e Mesxhidit Aksa është e pranishme.
Prandaj, për ne, Lëvizja “Milli Görüş” dhe çështja e Mesxhidit Aksa, çështja e Kudsit, janë punë të pandara nga njëra-tjetra.
