Nga: Bayram POMAK
Javën e kaluar fokusi i mediave botërore ishte në Flotën Sumud që u nis drejt Gazës. Pamjet që treguan forcat izraelite duke ndaluar anijet në ujërat ndërkombëtare dhe duke mbajtur aktivistët në paraburgim u përhapën në rrjetet sociale dhe në disa burime të pavarura lajmesh; megjithatë, pjesa më e madhe e mediave ndërkombëtare preferoi ta injoronte ngjarjen.
Po çfarë ishte kjo Flotë Sumud dhe nga erdhi?
Siç mbahet mend, në qershor aktivistë ndërkombëtarë u mblodhën në kryeqytetin egjiptian Kajro për “Marshin Global për Gazën”. Grupi që u nis prej aty organizoi një protestë në pikën kufitare të Rafah-it midis Egjiptit dhe Gazës; megjithatë, ata nuk arritën të thyenin bllokadën aty. Si rrjedhojë, aktivistët vendosën dhe planifikuan ta provonin thyerjen e bllokadës nga deti. Këtij nisme i vunë emrin “Flota Sumud”.
Fjala “Sumud” në arabisht do të thotë “vendosmëri e palëkundur” dhe “qëndresë”. Ky koncept u shndërrua pas Luftës së Gjashtë Ditëve të vitit 1967 në një term që simbolizon rezistencën e popullit palestinez ndaj shtypjes. Flota Sumud mori emrin nga kjo kuptimësi e rezistencës dhe vendosmërisë.
Pas vendimit të aktivistëve ndërkombëtarë, nisën përgatitjet. Së pari u siguruan varkat me vela të nevojshme për flotën. Vullnetarë nga e gjithë bota aplikuan për t’iu bashkuar kësaj nisme; megjithatë, kriteret për pjesëmarrje ishin të rrepta dhe jo të gjithë pranonin. Shumica e aplikantëve u përjashtuan sipas kritereve të përcaktuara. Delegacioni planifikoi të nisej nga portet e Spanjës, Italisë dhe Tunizisë. Qindra aktivistë nga më shumë se dyzet vende u mblodhën në Siçili të Italisë; atje, në një kishë, morën trajnime për veprimet që do të ndërmerrnin gjatë udhëtimit dhe për sjelljen e duhur. Këto trajnime u mbajtën të fshehta nga media dhe u bënë për të kufizuar sa më shumë informacionin që mund të arrinte te Izraeli. Në këto trajnime u përfshinë praktikë si si të qëndrohet me pranga të vendosura mbrapa dhe si të veprohet në rast përballjeje me ushtarët izraelitë.
Ndërkohë që ekipi në Itali vazhdonte këto trajnime, inteligjenca izraelite nuk qëndronte duarkryq. Ajo po sulmonte flotën në Tunizi me dronë dhe po përpiqej t’i trembte aktivistët. Në fakt, disa kapitenë anijesh refuzuan të vazhdonin udhëtimin duke përmendur arsye si defekte në motor. Izraeli, ndërsa kryente sulme me dronë, po përpiqej gjithashtu të pengonte përparimin e flotës duke sabotuar motorët e anijeve përmes infiltrimeve. Për shkak se nuk mund të sulmonte drejtpërdrejt flotat në Spanjë dhe Itali, zgjodhi si objektiv grupin në Tunizi.
Më në fund, flota u nis më 30 gusht nga Gjenova, më 31 gusht nga Barcelona, si dhe me konvoje që u nisën nga Tunizia dhe Katana. Anijet që u nisën ishin të vogla — më e madhja nuk mbante më shumë se 12 persona. Nuk kishte anije shumë të mëdha, por anijet kryesore ishin disi më të mëdha se të tjerat. Ndërsa flota përparonte në Mesdhe, dronët izraelitë e ndiqnin dhe herë pas here kryenin fluturime ngacmuese.
Kur flota arriti në Kretë, dronët turq u përfshinë në operacion dhe morën përsipër mbrojtjen e konvojit. Dronët patrullonin vazhdimisht mbi flotë. Sipas një informacioni që nuk u përhap shumë në media, për shkak të pranisë së dronëve turq, avionët grekë F-16 u ngritën në ajër për t’i larguar ata nga zona. Përveç kësaj, në ujërat e Mesdheut pranë Turqisë, marina turke i siguroi flotës ushqime dhe ndihma mjekësore.
Flota Globale Sumud synonte të thyente bllokadën e Gazës me këto anije dhe të sillte ndihma humanitare. Aktivistët e dinin mirë se Izraeli do të përdorte çdo mjet për ta penguar këtë. Megjithatë, qëllimi kryesor ishte të tërhiqej sërish vëmendja e botës drejt Gazës, të mos lejohej që ajo të harrohej dhe të rritej presioni ndërkombëtar mbi Izraelin. Në këtë aspekt, ata arritën një sukses të madh.
Kur flota iu afrua shumë Gazës, më 2 tetor, ajo u përball me marinën izraelite. Ushtarët izraelitë iu afruan anijeve me varka zodiak dhe filluan t’i merrnin nën kontroll një nga një. Më pas, të gjitha anijet u sekuestruan dhe u dërguan në portin e Ashdodit. Izraeli e paraqiti këtë proces në media si një “spektakël”, duke sjellë të gjitha anijet në port njëkohësisht. Pas ankorimit, aktivistët u nxorën nga anijet një e nga një.
Gjëja e parë që Izraeli bëri sapo aktivistët zbritën në tokë ishte dërgimi i menjëhershëm i parlamentarëve italianë që ndodheshin në flotë përsëri në vendin e tyre. Qëllimi ishte t’i largonin deputetët nga vendi i ngjarjes për të ushtruar më lehtë presion mbi aktivistët e mbetur. Dhe vërtet, pas pak kohe, aktivistët u mblodhën dhe u rreshtuan. Ministri izraelit i Sigurisë Kombëtare, Itamar Ben Gvir, një politikan i ekstremit të djathtë, doli përballë tyre duke u fshehur pas truprojave dhe i akuzoi aktivistët si “terroristë”. Por aktivistët iu përgjigjën me thirrjet “Free Palestine”.
Pas kësaj filloi periudha e presioneve mbi aktivistët. Të gjithë u detyruan të veshin rroba të njëjta, u futën në qeli të vogla dhe nuk u dha ujë. Për shkak të mungesës së ujit, aktivistët u detyruan të pinin ujin e tualeteve në qeli, dhe për këtë arsye shumë prej tyre u sëmurën. Nuk u lejohej as të flinin — çdo dy orë i zgjidhnin dhe i zhvendosnin nga një qeli në tjetrën për t’i mbajtur pa gjumë. Më pas të gjithë u dërguan në burgun Katziyot, në shkretëtirën e Negevit, një burg i njohur për torturat ndaj palestinezëve.
Gjatë transportimit drejt atij burgu, aktivistët u ekspozuan ndaj një forme tjetër torture: mjetet e transportit herë ftoheshin tej mase me kondicionerë dhe më pas ngroheshin në temperatura ekstreme për t’u prishur ekuilibrin trupor. Pas gjithë këtij presioni fizik dhe psikologjik, autoritetet izraelite i detyruan aktivistët të nënshkruanin një dokument që parashikonte dëbimin e tyre brenda 72 orëve dhe më pas i deportuan.
Shumicën e aktivistëve të dëbuar i mori Turqia përmes linjës ajrore “Turkish Airlines” dhe i solli në Stamboll. “Turkish Airlines” gjithashtu transportoi falas në vendet e tyre aktivistët që nuk ishin turq dhe i strehoi në hotele në Stamboll. Kur aktivistët hipën në aeroplan, ende kishin veshur uniformat e njëjta që ua kishte dhënë Izraeli, por Turqia u siguroi rroba të reja në mënyrë që kjo pamje të mos bëhej propagandë mediatike për Izraelin. Kështu, Turqia e pengoi përdorimin e aktivistëve në propagandën izraelite.
Kjo flotë nuk ishte flotë e asnjë kombi apo feje. Brenda saj kishte njerëz nga kombe të ndryshme — myslimanë, të krishterë, ateistë dhe të tjerë. Nuk ishte një çështje fetare apo kombëtare; ishte një çështje ndërgjegjeje globale. Në një kohë kur dhjetëra mijëra njerëz të pafajshëm po vriteshin para syve të botës, qëllimi ishte të mos qëndrohej në heshtje, por të bëhej diçka në emër të njerëzimit.
Dhe Flota Sumud, ashtu siç e ka kuptimin e emrit të saj, u bë me vendosmëri të palëkundur zëri dhe ndërgjegjja e Gazës.
Vërejtje: Qëndrimet e autorëve nga kjo rubrikë, nuk domethënë që përfaqësojnë në mënyrë automatike edhe qëndrimet e redaksisë. Megjithatë, njohja e këtyre qëndrimeve është në interes të lexuesve, prandaj edhe publikimi i tyre. Për rrjedhojë autorët mbajnë përgjegjësi të plotë për sa u përket qëndrimeve rreth çështjeve të shtjelluara në fjalë.
