“Nëse BE ka kriteret e saj të Kopenhagës, edhe Turqia ka kriteret e saj të Ankarasë për anëtarësim në bllok,” tha të enjten presidenti turk Recep Tayyip Erdoğan gjatë një deklarate të përbashkët për media me kancelarin gjerman Friedrich Merz.
Erdoğan u shpreh se Turqia do të “hapet ndaj Evropës dhe botës me ‘kriteret e Ankarasë’”.
Nga ana e tij, Merz e kritikoi pritësin duke thënë se “duam të shohim Turqinë në BE”, por se “Turqia ende nuk ka përmbushur kriteret për statusin e kandidatës”.
Turqia dhe BE
Të kujtojmë se Turqia ka procesin më të gjatë të negociatave me BE-në në historinë e bllokut. Vendi nënshkroi marrëveshjen e lidhjes me paraardhësen e BE-së, Komunitetin Ekonomik Evropian (KEE), në vitin 1964—një hap që zakonisht konsiderohet fillimi i rrugës drejt statusit të kandidatit. Pas paraqitjes së kërkesës zyrtare për status kandidati në 1987, Turqia duhej të priste deri në vitin 1999 për t’u njohur si vend kandidat. Megjithatë, për të nisur negociatat, Turqia priti edhe gjashtë vjet të tjera, deri në 2005—një proces jashtëzakonisht i gjatë krahasuar me kandidatët e tjerë.
Të dy liderët preknë gjithashtu lidhjet dypalëshe të mbrojtjes, sipas mediave turke.
“Ne përshëndesim hapat e Gjermanisë në bashkëpunimin ushtarak, si shitjen e Eurofighterëve,” tha Erdoğan duke vënë në dukje potencialin e madh midis dy vendeve në industrinë e mbrojtjes. “Duhet të përqendrohemi te projektet e përbashkëta”.
“Duke pasur parasysh kushtet e ndryshueshme të sigurisë në Evropë, duhet të lëmë pas vështirësitë në furnizimin e produkteve të industrisë së mbrojtjes dhe të fokusohemi te projektet e përbashkëta,” shtoi presidenti turk.
Merz deklaroi se Gjermania do të synojë një bashkëpunim më të ngushtë me Turqinë në politikën e sigurisë. Ai përshëndeti blerjen turke të Eurofighterëve si “forcim të sigurisë së NATO-s”.
Gjermania ka treguar gatishmëri për bashkëpunim me Turqinë në fushën e armatimit. Ankara synon të përfshihet në strategjinë evropiane të armatimit SAFE, e cila ka për qëllim forcimin e industrisë evropiane të mbrojtjes.
SAFE, i miratuar nga liderët e BE-së në maj, synon sigurimin e kredive afatgjata me kushte konkurruese për të përshpejtuar blerjet urgjente për mbrojtjen.
Kjo është pjesë e programit të Komisionit Evropian “ReArm Europe Plan/Readiness 2030”, me synim mobilizimin e mbi 800 miliardë eurove për mbrojtje.
Edhe pse kreditë do të jenë në dispozicion vetëm për vendet anëtare të BE-së, Ukraina dhe vendet e Shoqërisë Evropiane për Tregti të Lirë—Zona Ekonomike Evropiane (EEA-EFTA) gjithashtu do të kenë të drejtë pjesëmarrjeje në blerjet e përbashkëta nën këtë program.
Turqia—anëtare e NATO-s, por jo e BE-së—teknikisht plotëson kushtet për qasje në financimin e industrisë së mbrojtjes së BE-së dhe në programet e blerjeve të përbashkëta nën iniciativën SAFE, me vlerë rreth 150 miliardë euro.
Megjithatë, Greqia dhe administrata e grekëve të Qipros janë kundërshtuar përfshirjen e Ankarasë, duke sjellë si argument mosmarrëveshjet e vazhdueshme në Detin Egje dhe çështjen e ishullit Qipro. Për përfshirjen e Turqisë kërkohet miratimi i të gjitha shteteve anëtare të BE-së.
Qëndrimi gjerman për agresionin e Izraelit dhe gjenocidin Erdogan e kritikoi ashpër Gjermaninë për qëndrimin e saj dhe për, siç tha, justifikimin e krimeve të Izraelit ndaj palestinezëve.
Ai deklaroi se Hamas nuk ka bombe bërthamore apo armë të ngjashme, ndërsa Izraeli i ka dhe i përdori të djeshmen për të sulmuar Gaza-n, dhe pyeti: “A nuk e sheh Gjermania sulmin e ripërtërirë të Izraelit ndaj Gazës? A nuk e sheh se Izraeli po imponon urinë dhe gjenocidin në Gaza?”
Shtoi: “Është detyrë humanitare jonë, si Turqi, Gjermani dhe të tjerë, që të përfundojmë urinë dhe masakrat në Gaza.”
