Një lëvizje anti-angleze po përgatitet në Francë. Clement Beaune, Ministri Francez për Çështjet Evropiane udhëhoqi një fushatë për “diversitetin gjuhësor evropian” muajin e kaluar, ku ai theksoi mungesën e nevojës për anglisht pas Brexit transmeton Gazeta e Re.
“Le të mësohemi të flasim përsëri gjuhët tona”, tha ai.
Përballë kritikëve të ashpër, madje edhe brenda vendit, avokati i Frexit Francois Asselineau kritikoi ministrin për dështimin për të kuptuar pozicionin e Francës brenda BE.
“Të besosh se frëngjishtja do të bëhet edhe një herë gjuha e parë në Evropë pas Brexit nuk do të thotë të kuptosh se BE është një njësi gjeopolitike nën dominimin e ShBA dhe NATO për 75 vjet”, shkruan Asselineau.
Por shumë vetë ishin në periferi të këtij debati, ose e gjetën idenë si pak tërheqëse, ku Asselineau ishte njëri prej tyre.
“Për t’i dhënë gjuhës frënge vendin e saj të plotë në botë, Franca duhet të rifitojë një diplomaci të pavarur nga ShBA, të ridrejtojë bashkëpunimin e saj të të gjitha llojeve drejt Afrikës, Rusisë, Azisë dhe Amerikës Latine dhe të forcojë industrinë e saj, kërkimin shkencor, mbrojtjen dhe arsimin”, shton ai.
Ministrit iu bashkua edhe komentatori i krahut të djathtë francez Eric Zemmour, i cili bëri thirrje për një bojkot të anglishtes pas Brexit, e cila ai beson se e ka “dërrmuar” frëngjishten.
Zemmour bën rastin bindës që vetëm dy vende në BE përdorin anglishten si gjuhë të parë: Malta dhe Irlanda. Ai vazhdon duke bërë thirrje për një kthim në frëngjisht si gjuhë zyrtare e BE-së.
“Unë mendoj se është koha për të filluar një kundërsulm në favor të frëngjishtes, për të kujtuar se frëngjishtja ishte gjuha origjinale e institucioneve të BE”, vëren Zemmour.
Kjo nuk është hera e parë që ndjenjat anti-angleze shfaqen në Francë. Realizimi i tyre parandalohet nga ligji i rreptë i BE-së. Në BE, çdo ndryshim i gjuhës zyrtare të organizatave dhe procedurave të tij duhet të miratohet nga Këshilli Evropian me një votë unanime.
Kohët e fundit, një artikull i botuar në revistën Le Figaro bën që anglishtja të hiqet brenda BE, nëse jo për frëngjishten, atëherë çuditërisht, për latinishten.
Kjo është e rrënjosur në luftën me të cilën flasin jo-amtarët e anglishtes, të cilët pretendojnë se u jep folësve vendas një avantazh të padrejtë dhe i mbajnë ata.
Profesori Marko Modiano, profesor i anglishtes në Universitetin Suedez të Gävle foli për Politico, ku ai bëri thirrje për një Euro-Anglez, me rregullat e veta. Pikëpamja e tij nuk është e njohur, pasi gjuhëtarët paraqesin arsye praktike për përdorimin e anglishtes britanike si gjuhë zyrtare të BE-së dhe përdorimin e saj si gjuhë e dytë në të gjithë Evropën.
Për këta kritikë, BE nuk duhet të ketë një gjuhë dominuese, por përkundrazi të besojë në shumëgjuhësi. Politika e BE-së në këtë fushë kërkon ambiciozisht të bëjë zyrtare të 24 gjuhët. Si i tillë, çdo qytetar i BE-së mund t’i shkruaj Komisionit të BE-së, Parlamentit ose Këshillit në ndonjë nga 24 gjuhët dhe të presë një përgjigje. Ndërkohë, Parlamenti ofron interpretim të njëkohshëm për të gjitha mbledhjet dhe fjalimet e tij.
Për avokatët e anglishtes, gjithçka është mirë, por anglishtja ka zhvendosur frëngjishten dhe shumë gjuhë të tjera. Në Bruksel, anglishtja është bërë gjuha burokratike zyrtare dhe jozyrtare e zgjedhjes. Sipas të dhënave të komisionit të BE, gati 90 përqind e legjislacionit është në anglisht.
Artikulli Le Figaro, shkruar nga Sundar Ramanadane, pretendon se divorci i Evropës nga anglezët është i plotë dhe thotë se ndjenja se frëngjishtja duhet të jetë gjuha e Evropës është shumë unike, duke treguar artikuj nga gjermanët që pyesin nëse gjermanishtja duhet të jetë gjuha kryesore e BE-së.
Por për Ramandane, latinishtja është ideale. Si mund të ringjall dikush një gjuhë antike, kryesisht të vdekur? Rasti i ringjalljes së Hebraishtes Moderne nga Izraeli përdoret si provë se është e mundur.
Kjo perceptohet si vendimtare dhe e domosdoshme nëse Evropa do të përmbushë ndonjëherë ëndrrën e saj për t’u bërë më shumë sesa një treg i përbashkët. Çështja është një identitet i bazuar në një gjuhë të përbashkët dhe në të kaluarën, dhe kjo kurrë nuk mund të materializohet në status quo (gjendja aktuale e gjërave), thotë ai.
Latinishtja, argumenton ai, është një zgjedhje e natyrshme. Kjo është veçanërisht e dhënë pasi që çdo përvojë e përbashkët historike politike në Evropë çon përsëri në latinisht. Nga Perandoria Romake dhe Krishterimi, në Rilindjen dhe Iluminizmin, latinishtja ishte e pranishme në të gjithë këto.
As kultura nuk i mungon, thotë Ramandane, e përdorur në gati 2000 vjet histori si e vetmja lidhje e përbashkët midis mendjeve, udhëheqësve dhe studiuesve evropianë. Ai vazhdon të argumentojë se nuk është e huaj për gjuhët moderne, pasi i ka formësuar ato thellë.
Më e rëndësishmja, argumenton ai, latinishtja i përshtatet mirë politikës. Në fakt, disa nga oratorët dhe ekspertët më të mëdhenj ligjorë folën në latinisht, dhe kjo do të bëjë të mundur aftësimin e liderëve politikë dhe nëpunësve civilë në retorikë dhe logjikë, ashtu si në Greqinë e lashtë dhe në Romë.
Arsyeja më e madhe nga të gjitha do të ishte uniteti simbolik. Një gjuhë e vetme mund të bashkojë Evropën dhe ta lejojë të evoluojë në bashkimin tjetër të madh politik.
E pa përmendur nga shkrimtari, latinishtja ishte në të vërtetë gjuha kryesore e Evropës derisa u vra nga studiuesit e rilindjes të cilët u ankuan se latinishtja moderne nuk ishte askund pranë fuqisë së latinishtes klasike. Përpjekjet e tyre e panë gjuhën të zhvendosur në muze dhe studimin e klasikëve antikë, pasi ajo ndryshoi në gjuhët moderne romantike të sotme.
Ideja që Latinishtja gjithashtu mëson retorikë më të mirë është zhbllokuar nga shumë, të cilët argumentojnë se latinishtja nuk mban monopolin e logjikës.
Një tjetër arsye që latinishtja u zhduk ishte për shkak të asaj se sa e vështirë dhe komplekse është. Gjuha është nga modeli, shumë e prekur nga lakimi vokal. Kjo do të thotë se pothuajse çdo fjalë e thënë mund të modifikohet bazuar në kontekstin, zërin, gjendjen shpirtërore, personin, numrin, gjininë, kohën dhe shpërndarjen.
Ndërsa Evropës i mungon një gjuhë e njëtrajtshme, argumentojnë kritikët latinë, nuk është më e përshtatshme për nevojat e saj sesa anglishtja dhe është e vështirë të mësohet për të gjithë evropianët. /Gazeta e Re.
