“Marrëveshja e fundit e arritur në Suwayda ishte një hap përpara”, tha Abil-Mona, duke shtuar se “zbatimi i saj kërkon garanci arabe dhe turke, pasi ekziston një mosbesim i thellë midis shtetit dhe fraksioneve lokale”
Lideri shpirtëror i komunitetit druzë në Liban, Sheikh Sami Abil-Mona, ka kërkuar sponsorizim urgjent nga arabët dhe turqit të bisedimeve gjithëpërfshirëse brenda-siriane për të ndaluar dhunën në rritje në provincën jugore siriane Suwayda dhe për të ndaluar ndarjen e mëtejshëm të vendit.
Duke folur për Anadolu, Abil-Mona theksoi se dialogu është e “vetmja rrugë e qëndrueshme për të shmangur gjakderdhjen dhe përçarjen e mëtejshme” në Suwayda dhe në Siri në përgjithësi.
Ai paralajmëroi se marrëveshjet lokale të armëpushimit do të mbeten të brishta pa garanci të forta nga fuqitë rajonale.
“Marrëveshja e fundit e arritur në Suwayda ishte një hap përpara”, tha Abil-Mona, duke shtuar se “zbatimi i saj kërkon garanci arabe dhe turke, pasi ekziston një mosbesim i thellë midis shtetit dhe fraksioneve lokale”.
Frika nga përhapja e sektarizmit në Liban
Lideri druzë shprehu shqetësim për pasojat e trazirave në Suwayda në Libanin fqinj, duke paralajmëruar se disa aktorë po përpiqen të ndezin tensione sektare përtej kufirit.
“Ka lëvizje shqetësuese që synojnë transferimin e këtij rebelimi në Liban dhe kjo ngre frikë serioze për destabilizimin e ekuilibrit tonë të brendshëm”, tha ai.
Abil-Mona tha se koordinimi është duke vazhduar me autoritetet fetare, veçanërisht me Dar al-Fatwan e Libanit, për “të mbështetur parimet e përbashkëta dhe për të hedhur poshtë retorikën nxitëse që nuk pasqyron qëndrimin e udhëheqjeve zyrtare shpirtërore”.
Izraeli nxit krizën në Suwayda
Abil-Mona drejtoi gishtin nga Izraeli, duke akuzuar Tel Avivin se po përpiqet të nxisë krizën në Suwayda për përfitime strategjike.
“Izraeli është përfituesi kryesor i asaj që po ndodh në Suwayda. Ai po përdor boshllëkun e sigurisë për të nxitur përçarje dhe për të shtyrë disa komunitete drejt kërkimit të mbrojtjes”, tha ai, duke shtuar se “kjo nuk është një iniciativë lokale, është një projekt tërësisht izraelit”.
Ai paralajmëroi kundër rënies në kurthin e manipulimit të huaj dhe theksoi rëndësinë e dialogut kombëtar.
“Ne duhet të zgjojmë arsyen dhe mençurinë. Një dialog siriano-sirian është i vonuar. Shteti i ri që ka dalë pas rënies së regjimit të mëparshëm ende ende nuk është angazhuar me popullin e vet në nivelin e nevojshëm”, theksoi Abil-Mona.
Ai i kërkoi Turqisë të luajë një “rol aktiv në lehtësimin e një dialogu të tillë, duke siguruar pjesëmarrjen e të gjitha komuniteteve dhe duke ndihmuar në rindërtimin e besimit në procesin politik”.
Roli i druzëve në të ardhmen e Sirisë
Më tej, Abil-Mona theksoi sakrificat e druzëve në luftën civile 14-vjeçare siriane, duke u shprehur se ato kanë fituar vendin si partnerë të barabartë në formësimin e të ardhmes së Sirisë.
Ai gjithashtu përmendi trashëgiminë e Sulltan Pasha al-Atrashit, udhëheqësit historik druzë të Revoltës së Madhe Siriane të vitit 1925, i cili parashikoi një Siri të bashkuar.
“Përplasjet e vazhdueshme në Suwayda kërcënojnë të ndajnë vendin. Por udhëheqësit shpirtërorë të komunitetit druzë në Siri nuk e duan këtë. Ata duan një tokë dhe një popull, ashtu siç e parashikoi dikur Sulltan Pasha al-Atrashi kur e quajti atë ‘Xhabal al-Arab’, jo ‘Xhabal al-Druze’ “, tha ai.
Përleshje në Suwayda dhe sulmet izraelite
Luftimi midis fiseve arabe beduine dhe grupeve të armatosura druze në Suwayda shpërtheu më 13 qershor. Dhuna u përshkallëzua duke çuar në sulme vdekjeprurëse nga luftëtarët druzë ndaj forcave të sigurisë siriane të vendosura në zonë. Dhjetëra ushtarë u raportuan të vrarë.
Një armëpushim i përkohshëm u arrit midis forcave qeveritare dhe fraksioneve lokale druze, por ai shpejt dështoi. Pasuan sulme ajrore izraelite, duke shënjestruar pozicionet dhe infrastrukturën ushtarake siriane.
Izraeli ka përmendur “mbrojtjen e komuniteteve druze” si pretekst për sulmet në Siri, veçanërisht në jug.
Por shumica e udhëheqësve druzë në Siri kanë hedhur poshtë publikisht çdo ndërhyrje të huaj dhe kanë riafirmuar angazhimin e tyre për një shtet të bashkuar sirian.
Pas rënies së Bashar al-Assadit në dhjetor të vitit 2024, Izraeli intensifikoi fushatën ajrore në Siri dhe shpalli zonën tampon midis dy vendeve të shfuqizuar, së bashku me Marrëveshjen e Çlirimit të vitit 1974.
Assadi, udhëheqësi i Sirisë për pothuajse 25 vjet, u arratis në Rusi në muajin dhjetor, duke i dhënë fund regjimit të Partisë Baath, e cila ishte në pushtet që nga viti 1963.
Një administratë e re kalimtare e udhëhequr nga presidenti Ahmad al-Sharaa u formua në Siri në muajin janar.
